ਦੀਵਾਲੀ ਦੇ ਦੀਵੇ

ਅਮਰਜੀਤ ਢਿੱਲੋਂ
ਰਾਜਾ ਰਾਮ ਹੋਵੇ ਚਾਹੇ ਹੋਵੇ ਰਾਵਣ, ਜੰਤਾ ਸੀਤਾ ਹੈ ਸਦਾ ਸਤਾਈ ਜਾਂਦੀ। ਇੱਕ ਜ਼ਬਰੀ ਕੱਢ ਕੇ ਲੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਦੂਜੇ ਵੱਲੋਂ ਹੈ ਕੱਢ ਵਹਾਈ ਜਾਂਦੀ। ਹਰਿਆ ਬਦੀ ਦਾ ਬਣ ਪ੍ਰਤੀਕ ਜਾਂਦਾ, ਨੇਕੀ ਜਿੱਤੇ ਦੇ ਨਾਂਅ ਲਗਾਈ ਜਾਂਦੀ। ਬਲਿਆ ਗਿਆਨ ਦਾ ਅਜੇ ਨਾ ਦੀਪ ਕਿਧਰੇ ਜੰਤਾ ਤੇਲ ਦੇ ਦੀਵੇ ਜਗਾਈ ਜਾਂਦੀ। ਇਤਿਹਾਸ ਪ੍ਰਮਾਣਾਂ 'ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਮਿਥਿਹਾਸ ਦਾ ਕੋਈ ਪ੍ਰਮਾਣ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਇਹ ਸਭ ਕਲਪਨਾ 'ਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸ੍ਰੀ ਰਾਮ ਚੰਦਰ ਅਤੇ ਰਾਵਣ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਵੀ ਬਹੁਤੀ ਮਿਥਿਹਾਸ ਨਾਲ ਹੀ ਸਬੰਧਤ ਹੈ। ਚੱਲੋ ਕੁਝ ਚਿਰ ਲਈ ਅਸੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਇਤਿਹਾਸ ਮੰਨ ਕੇ ਚੱਲਦੇ ਹਾਂ। ਰਮਾਇਣ ਮੁਤਾਬਕ ਜਦੋਂ ਸ੍ਰੀ ਰਾਮ ਲੰਕਾ ਫਤਿਹ ਕਰਕੇ ਅਯੁੱਧਿਆ ਪੁਸ਼ਪਕ ਵਿਮਾਨ (ਜਹਾਜ਼) ਰਾਹੀ ਪਹੁੰਚੇ ਤਾਂ ਉਸ ਸਮੇਂ ਲੋਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਦੀਵੇ ਜਗਾਏ ਗਏ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਪਟਾਖੇ ਨਹੀਂ ਸਨ ਹੁੰਦੇ, ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਢੋਲ-ਢਮੱਕਾ ਕਰ ਲਿਆ ਹੋਵੇਗਾ। ਕਿਸੇ ਧੋਬੀ ਦੇ ਮਿਹਣਾ ਮਾਰਨ 'ਤੇ ਸ੍ਰੀ ਰਾਮ ਨੇ ਆਪਣੀ ਗਰਭਵਤੀ ਪਤਨੀ ਸੀਤਾ ਨੂੰ ਘਰੋਂ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ, ਉਹ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ ਰਹਿਣ ਲੱਗੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਦੇ ਦੋ ਪੁੱਤਰ ਲਵ ਅਤੇ ਕੁਸ਼ ਹੋਏ। ਜਦੋਂ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਸ੍ਰੀ ਰਾਮ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰਾਂ ਹੱਥੋਂ ਹਾਰ ਗਏ ਤਾਂ ਉਹ ਸਰਿਊ ਨਦੀ ਵਿੱਚ ਅਲੋਪ ਹੋ ਗਏ। ਇਸ ਨੂੰ ਸਿੱਧਾ ਇੰਝ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰ ਗਏ, ਉਨ•ਾਂ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਹੀ ਉਨ•ਾਂ ਦੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੇ ਛਾਲਾਂ ਮਾਰ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਬਕੌਲ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ “ਸੁਰਗਵਾਸ ਰਘੁਵਰ ਕਰਾ ਸਗਲੀ ਪੁਰੀ ਸਮੇਤ” ਸਵਾਲ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਉਨ•ਾਂ ਦੇ ਇਸ ਤਰ•ਾਂ ਸਰੀਰ ਤਿਆਗ ਜਾਣ ਦੇ ਦਿਨ 'ਤੇ ਕੋਈ ਸ਼ੋਕ ਸਮਾਗਮ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ। ਇਹ ਦੁਆਪਰ ਯੁੱਗ ਦੀ ਗੱਲ ਸੀ। ਹੁਣ ਤਰੇਤੇ ਯੁੱਗ ਦੇ ਭਗਵਾਨ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ। ਸ੍ਰੀ ਮੱਧ ਭਗਵਤ ਪੁਰਾਣ ਮੁਤਾਬਿਕ ਸ੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਲੱਤ 'ਤੇ ਲੱਤ ਰੱਖ ਕੇ ਲੰਮੇ ਪਏ ਸਨ। ਉਨ•ਾਂ ਦੇ ਪੈਰ ਵਿਚਲੀ ਪਦਮ ਨੂੰ ਹਿਰਨੀ ਦੀ ਅੱਖ ਸਮਝ ਕੇ ਸ਼ਿਕਾਰੀ ਨੇ ਤੀਰ ਚਲਾ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਸ੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦਾ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਪੰਜੇ ਪਾਂਡਵ ਸਣਦੇਹੀ ਸਵਰਗ ਜਾਣ ਲੱਗੇ। ਉੱਤਰਾਂਚਲ ਹਿਮਾਲਿਆ ਪਰਬਤ ਨੂੰ ਜਾਂਦੇ ਇੱਕ ਰਸਤੇ ਨੂੰ ਹੁਣ ਵੀ ਸਵਰਗ ਦਾ ਰਾਹ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਰਸਤੇ ਪਾਂਡਵ ਤੁਰਦੇ ਗਏ ਅਤੇ ਇੱਕ-ਇੱਕ ਕਰਕੇ ਡਿੱਗਦੇ ਗਏ। ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਯੁਧਿਸਟਰ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਕੁੱਤਾ ਹੀ ਸਵਰਗ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚੇ। ਹੁਣ ਸੋਚੋ ਹਿਮਾਲਿਆ ਪਰਬਤ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਕਿਹੜਾ ਸਵਰਗ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਜਾ ਬਰਾਜੇ ਹੋਣਗੇ। ਸਾਖੀਆਂ ਮੁਤਾਬਕ ਜਦ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਸਰੀਰ ਤਿਆਗਿਆ ਤਾਂ ਹਿੰਦੂ ਮੁਸਲਮਾਨ ਦੇਹ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਪਿੱਛੇ ਝਗੜ ਪਏ। ਪਰ ਜਦ ਚਾਦਰ ਚੱਕ ਕੇ ਦੇਖੀ ਤਾਂ ਉੱਥੇ ਸਿਰਫ ਫੁੱਲ ਹੀ ਪਏ ਸਨ ਜੋ ਹਿੰਦੂ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨੇ ਅੱਧੋ ਅੱਧ ਵੰਡ ਲਏ। ਸਾਖੀਆਂ ਮੁਤਾਬਕ ਹੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਘੋੜੇ ਸਮੇਤ ਬੈਕੁੰਠ ਨੂੰ ਚਲੇ ਗਏ। ਜਦ ਉਨ•ਾਂ ਦਾ ਅੰਗੀਠਾ ਫਰੋਲ ਕੇ ਦੇਖਿਆ ਤਾਂ ਉੱਥੇ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਕ੍ਰਿਪਾਨ ਹੀ ਪਈ ਸੀ। ਇਸਾਈਆਂ ਦੇ ਯਸ਼ੂ ਮਸੀਹ ਸਲੀਬ 'ਤੇ ਚੜ•ਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤੀਜੇ ਦਿਨ ਫਿਰ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋ ਗਏ। ਇਨ•ਾਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਨੂੰ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਕਿਸ ਖਾਨੇ 'ਚ ਰੱਖਿਆ ਜਾਵੇ। ਚੱਲੋ ਖੈਰ! ਦੀਵਾਲੀ ਦੇ ਦੀਵੇ ਜਗਾਓ, ਤੇਲ ਸਾੜੋ, ਮੋਮਬੱਤੀਆਂ ਦੀ ਮੋਮ ਰਾਹੀਂ ਕਾਰਬਨ ਗੈਸਾਂ ਪੈਦਾ ਕਰੋ, ਬਾਰੂਦੀ ਪਟਾਖਿਆਂ ਦਾ ਜ਼ਹਿਰ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਘੋਲੋ, ਨਕਲੀ ਖੋਏ ਵਾਲੀ ਮਠਿਆਈ ਖਾਓ ਅਤੇ ਮਸਤ ਹੋ ਕੇ ਸੌ ਜਾਓ। ਆਪਾਂ ਕੀ ਲੈਣਾ ਹੈ ਅਜਿਹੀ ਮਗਜ਼ ਖਪਾਈ ਕਰਕੇ। ਖੁਸ਼ ਕਰ ਆਪਣਾ ਜੀਅ! ਸੁਥਰਿਆ ਤੈਨੂੰ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਕੀ?