ਬੰਦਾ ਹਮਲਾਵਰ ਕਿਉਂ ਹੈ?

ਅਮਰਜੀਤ ਢਿੱਲੋਂ
ਲਾਉਂਦੇ ਨੇ ਗਰਮ ਨਾਅਰੇ ਅਤੇ ਸੋਚਦੇ ਨੇ ਕਿ ਹਾਂ ਰੰਗ ਲਿਆਏਗੀ ਸਾਡੀ ਫਿਰਕਾਪ੍ਰਸਤੀ ਇੱਕ ਦਿਨ। ਜੇ ਮਿਰਜ਼ਾ ਗਾਲਿਬ ਅੱਜ ਮੌਜ਼ੂਦ ਹੁੰਦੇ ਤਾਂ ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਦੀ ਅਜਿਹੀ ਸੋਚ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਸ਼ਾਇਦ ਇਸ ਤਰ•ਾਂ ਹੀ ਲਿਖਦੇ। ਮਹਾਨ ਵਿਗਿਆਨੀ ਅਲਬਰਟ ਆਈਨਸਟਾਈਨ ਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਉੱਘੇ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਡਾ. ਸਿੰਗਮੰਡ ਫਰਾਇਡ ਨੂੰ ਚਿੱਠੀ ਲਿਖ ਕੇ ਪੁੱਛਿਆ ਸੀ ਕਿ ਮਨੁੱਖ 'ਚ ਹਰ ਵਕਤ ਹੀ ਹਮਲਾਵਰ ਰੁਚੀ ਕਿਉਂ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ? ਤਾਂ ਡਾ. ਫਰਾਇਡ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਕਿ ਜਿਸ ਜਾਨਵਰ ਤੋਂ ਆਦਮੀ ਵਿਕਸਤ ਹੋਇਆ ਹੈ ਉਹ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖੂੰਖਾਰ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ ਸਾਰੇ ਸੰਤ ਮਹਾਂਤਮਾ ਹਰ ਵਕਤ ਉਪਦੇਸ਼ ਦਿੰਦੇ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ “ਰਹਿ ਬੰਦਿਆ ਬਣ ਕੇ ਬੰਦਾ ਤੂੰ, ਪਰ ਉਪਦੇਸ਼ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਕੀ ਖੁਦ ਬੰਦੇ ਬਣ ਗਏ ਹਨ? ਜੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਅਜੋਕੇ ਹਾਲਾਤ 'ਤੇ ਝਾਤ ਮਾਰੀਏ ਤਾਂ ਤਸਵੀਰ ਕੁਝ ਹੋਰ ਤਰ•ਾਂ ਹੀ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਦੀ ਫਿਰਕਾਪ੍ਰਸਤੀ ਵੱਖਰੀ ਕਿਸਮ ਦੀ ਹੈ। ਇੱਕੋ ਫਿਰਕੇ ਦੇ ਲੋਕ ਹੀ ਆਪਸ 'ਚ ਦੰਗੇ ਫਸਾਦ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਵੱਡੇ ਚੋਲਿਆਂ ਵਾਲੇ ਬਾਬੇ ਹਥਿਆਰਾਂ ਨਾਲ ਲੈੱਸ ਹੋ ਕੇ ਦੀਵਾਨ ਸਜਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਬਾਣੀ ਦੀ ਕਥਾ ਕਰਦੇ ਉਹ ਤਿਲਕਦੇ ਤਿਲਕਦੇ ਇੱਕ ਬਾਬੇ 'ਤੇ ਆ ਕੇ ਰੁੱਕ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਅੱਜ ਕੱਲ• ਕਚਹਿਰੀਆਂ 'ਚ ਤਰੀਕਾਂ ਭੁਗਤ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜਦ ਬਾਬੇ ਉਸ ਬਾਬੇ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਕੁਝ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੀ ਜ਼ਹਿਰ ਭਰੇ ਬਾਨ ਛੱਡ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਸ ਬਾਬੇ ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰ ਆ ਕੇ ਜਿੰਦਾਬਾਦ ਮੁਰਦਾਬਾਦ ਕਰਨ ਲੱਗ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪੁਲਿਸ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਦੋਵਾਂ ਧਿਰਾਂ ਦੇ ਬੰਦਿਆਂ 'ਤੇ ਕੇਸ ਬਣਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਹਾਕਮ ਧਿਰ ਇਸ ਸਮੇਂ ਬਹੁਤ ਕੜਿਕੀ 'ਚ ਫਸੀ ਹੋਈ ਹੈ ਸੱਪ ਦੇ ਮੂੰਹ 'ਚ ਕੋਹੜ ਕਿਰਲੀ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੈ। ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਅਤੇ ਚੋਲਿਆਂ ਵਾਲੇ ਬਾਬੇ ਬਲਦੀ 'ਤੇ ਤੇਲ ਪਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਕੋਈ ਮਰਜੀਵੜਿਆਂ ਦੇ ਜੱਥੇ ਤਿਆਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ•ਾਂ ਦੇ ਮਰਜੀਵੜੇ 1984 ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਜਿਵੇਂ ਅਲਕਾਇਦਾ ਵਾਲੇ ਜਹਾਦ ਦੇ ਨਾਂਅ 'ਤੇ ਮਰਜੀਵੜੇ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਹੀ ਹਾਲਤ ਇੱਥੇ ਬਣਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੇ ਦੋਵੇਂ ਹੱਥੀਂ ਲੱਡੂ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਹਾਕਮ ਧਿਰ ਨੂੰ ਡਬਾਉਣ ਲਈ ਉਸ ਦੇ ਆਪਣੇ ਮਲਾਹ ਹੀ ਕਾਫੀ ਹਨ। 1977 'ਚ ਦੋ ਤਿਹਾਈ ਬਹੁ-ਮੱਤ ਲੈ ਕੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਹੁਣ ਵਾਲੀ ਹਾਕਮ ਧਿਰ ਹੀ ਅਜਿਹੇ ਹਾਲਾਤਾਂ ਕਾਰਨ ਆਪਣੀ ਕੁਰਸੀ ਗੁਆ ਬੈਠੀ ਸੀ। ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਬਾਅਦ 1980 'ਚ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਤੋਂ ਹਾਰ ਗਈ ਸੀ। ਉਦੋਂ ਵੀ ਉਸ ਨੂੰ ਹਰਾਉਣ ਲਈ ਇਨ•ਾਂ ਗਰਮ ਨਾਅਰਿਆਂ ਦਾ ਹੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਰੋਲ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਸਿਆਸਤ ਦਾਨ ਇਨ•ਾਂ ਬਾਬਿਆਂ ਦੇ ਡੇਰਿਆਂ 'ਚ ਜਾ ਮੱਥੇ ਰਗੜ•ਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਦੁਖਾਂਤ ਦੇ ਬੀਜ਼ ਉਦੋਂ ਹੀ ਬੀਜੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਬਾਬੇ ਵੋਟਾਂ ਪੁਆ ਕੇ ਉਸ ਦਾ ਸਿਲਾ ਵੀ ਮੰਗਦੇ ਹਨ। ਸਿਆਸਤ ਦਾਨ ਉਨ•ਾਂ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਰਿਆਇਤਾਂ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤਰ•ਾਂ ਇੱਕ ਵਿਹਲੜ ਪਰਜੀਵੀ ਵਰਗ ਦਿਨ ਦੁੱਗਣੀ ਰਾਤ ਚੌਗੁਣੀ ਤਰੱਕੀ ਕਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਮੰਦਰ ਮਸਜਿਦ ਦੇ ਰਾਮ ਰੌਲੇ 'ਚ ਭੁੱਖ, ਨੰਗ, ਮਹਿੰਗਾਈ, ਬੇਰੁਜਗਾਰੀ ਆਦਿ ਮਸਲੇ ਦੱਬੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ਸੀਲ ਲੋਕ ਇਨ•ਾਂ ਬਾਬਿਆਂ ਦੇ ਫਿਰਕਾਪ੍ਰਸਤੀ ਦੇ ਨਾਗ 'ਚ ਇਸ ਤਰ•ਾਂ ਲਪੇਟ ਲਏ ਗਏ ਹਨ ਕਿ ਹੁਣ ਉਹ ਕੁਸਕਦੇ ਤੱਕ ਨਹੀਂ। ਬਾਬਿਆਂ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਹਾਕਮ ਧਿਰ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਅੱਗੇ ਨਸ਼ੇ ਪਰੋਸਦੀ ਹੈ। ਸਸਤੀ ਸ਼ਰਾਬ ਦੇ ਨਾਂਅ 'ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਹਿਰ ਪਿਲਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿ ਦਿਹਾੜੀਦਾਰ ਕਾਮੇ ਵੀ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਸ਼ਰਾਬ ਦੇ ਠੇਕੇ ਅੱਗੇ ਲਾਇਨਾਂ 'ਚ ਖੜ•ੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਨਾਮ ਦੀ ਖੁਮਾਰੀ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ, ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਜਾਮ ਦੀ ਖੁਮਾਰੀ, ਭੁੱਕੀ, ਡੋਡੇ, ਪੋਸਤ ਅਤੇ ਡਰਾਗਜ਼ ਆਦਿ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨੂੰ ਨਿਕੰਮੇ ਬੰਦਿਆਂ 'ਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਭਈਆਂ ਦੇ ਆਸਰੇ ਹੱਥੀਂ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਤਾਂ ਉਹ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਛੱਡ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਹੁਣ ਉਨ•ਾਂ ਨੂੰ ਭਗਵੇ, ਨੀਲੇ, ਚਿੱਟੇ ਅਤੇ ਹਰੇ ਰੰਗਾਂ 'ਚ ਉਲਝਾ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਬਾਬੇ ਅਤੇ ਵਿਰੋਧੀ ਬਾਬੇ ਦੋਵੇਂ ਧਿਰਾਂ ਹੀ ਨਾਮ ਜਪਣ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਦੋਵਾਂ ਧਿਰਾਂ ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰਾਂ ਕੋਲ ਆਧੁਨਿਕ ਹਥਿਆਰ ਅਤੇ ਡਾਗਾਂ ਸੋਟੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਜਿਹੜਾ ਬੰਦਾ ਉਨ•ਾਂ ਵਾਲਾ ਨਾਮ ਨਹੀਂ ਜਪਦਾ ਭਾਵ ਵਿਰੋਧੀ ਬਾਬੇ ਦੀ ਦੁਕਾਨ 'ਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹੈ ਉਸ ਦੀ ਭੁਗਤ ਸਵਾਰੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਕਤ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਾਰੇ ਬਾਬੇ ਇੱਕ ਖਾਸ ਬਾਬੇ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਇਕੱਠੇ ਹਨ। ਜਦ ਹੜ• ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਜਾਨਵਰ ਸੱਪ, ਨਿਓਲੇ ਆਦਿ ਲੜਨਾ ਭੁੱਲ ਕੇ ਇੱਕੋ ਦਰੱਖਤ 'ਤੇ ਬੈਠੇ ਹਨ ਪਰ ਜਦੋਂ ਹੜ• ਲੰਘ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਆਪਸ 'ਚ ਲੜਣ ਲੱਗ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤਰ•ਾਂ ਦਾ ਹਾਲ ਹੀ ਇੱਥੇ ਹੈ। ਕਿਰਤ ਕਰਨ ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਬਾਬੇ ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼ ਖੁਦ ਕਿਸੇ ਕਿਸਮ ਦੀ ਕਿਰਤ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ। ਇਹ ਸਿਰਫ ਫਿਰਕਾਪ੍ਰਸਤੀ ਦੀ ਫਸਲ ਹੀ ਬੀਜਦੇ ਹਨ। ਬੀਜ਼ ਬੀਜਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਚੋਖਾ ਝਾੜ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਇਸੇ ਲਈ ਮਨ ਹੀ ਮਨ ਸਕੀਮਾਂ ਬਣਾਉਂਦੇ ਸੋਚਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਰੰਗ ਲਿਆਏਗੀ ਸਾਡੀ ਫਿਰਕਾਪ੍ਰਸਤੀ ਇਕ ਦਿਨ।