Tuesday, July 27, 2010

ਕੰਪਿਊਟਰੀ ਰਿਸ਼ਤੇ ਸਿਵੇ ਦੀ ਅੱਗ ਦੇ ਸੇਕ ਜਿਹੇ

ਅਮਰਜੀਤ ਢਿੱਲੋਂ
ਪ੍ਰੇਮ ਖਤ ਲਿਖਣ ਦਾ ਆਪਣਾ ਹੀ ਆਨੰਦ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਪਰ ਹੁਣ ਪਹਿਲਾਂ ਟੈਲੀਫੋਨ ਅਤੇ ਫਿਰ ਕੰਪਿਊਟਰ ਨੇ ਚਿੱਠੀਆ ਲਿਖਣ ਦਾ ਕੰਮ ਹੀ ਤਮਾਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਲੇਖਕ ਮਿੱਤਰ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਹੁਣ ਤਾਂ ਕਲਮ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਫੜਿ•ਆ ਮੁੱਦਤਾਂ ਹੀ ਬੀਤ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਕੰਪਿਊਟਰ ਰਾਹੀਂ ਹੀ ਅੱਖਰਾਂ ਤੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕੰਪਿਊਟਰ ਵਿੱਚ ਔਰਕੁਟ, ਫੇਸਬੁੱਕ ਅਤੇ ਬਲਾਗ ਤਿੰਨ ਬਹੁਤ ਹੀ ਪਿਆਰੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਹਨ। ਬਲਾਗ ਵਿੱਚ ਲੇਖਕ ਆਪਣੀਆਂ ਜਿੰਨੀਆਂ ਮਰਜੀ ਰਚਨਾਵਾਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬੈਠਾ ਕੋਈ ਮਨੁੱਖ ਇਹ ਬਲਾਗ ਖੋਲ• ਕੇ ਰਚਨਾਵਾਂ ਪੜ• ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਫੇਸਬੁੱਕ ਅਤੇ ਔਰਕੁਟ ਦੀ ਵਾਰੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਫੇਸਬੁੱਕ ਵਿੱਚ ਕਾਫੀ ਸੁਲਝੇ ਸਿਆਣੇ ਲੇਖਕਾਂ ਦੀ ਲਿਸਟ ਹੈ, ਉਂਝ ਇੱਥੇ ਵੀ ਕਾਫੀ ਕੁਝ ਬਨਾਵਟੀ ਹੈ, ਪਰ ਔਰਕੁਟ ਵਿੱਚ ਤਾਂ ਅੱਧ ਤੋਂ ਵਧ ਬਨਾਵਟੀ ਪਣ ਹੈ। ਕਮੇਡੀ ਕਿੰਗ ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਨੇ ਫੇਸਬੁੱਕ ਨਾਂਅ ਦੀ ਵੀਡੀਓ ਵਿੱਚ ਗਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਹਾਣ ਫਿਰੇ ਲਭਦੀ ਜਵਾਨੀ ਔਰਕੁੱਟ ਅਤੇ ਫੇਸਬੁੱਕ 'ਤੇ ਕੁੜੀਆਂ ਦੇ ਔਰਕੁੱਟ ਵਿੱਚ 80 ਫੀਸਦੀ ਤਸਵੀਰਾਂ ਜਅਲੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਤਸਵੀਰਾਂ ਫਿਲਮੀ ਹੀਰੋਇਨ ਜਾਂ ਮਾਡਲਾਂ ਦੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ•ਾਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਅਣਜਾਨ ਕਾਗਜੀ ਆਸ਼ਕ ਹਾਉਕੇ ਭਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਲੜਕਿਆਂ ਦੇ ਔਰਕੁੱਟ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਐਕਟਰਾਂ ਦੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਕਈ ਲੜਕੇ ਵੀ ਲੜਕੀਆਂ ਦੇ ਨਾਂਅ 'ਤੇ ਔਰਕੁੱਟ ਬਣਾ ਕੇ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਬੁੱਧੂ ਬਣਾਉਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਝ ਇਸ ਔਰਕੁੱਟ ਰਾਹੀਂ 2-4 ਫੀਸਦੀ ਲੜਕੇ ਲੜਕੀਆਂ ਅੱਛੇ ਦੋਸਤ ਵੀ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਲੇਖਕ ਦੋਸਤ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇੱਕ ਕੁੜੀ (ਜਿਸ ਦੇ ਨਾਂਅ ਦੇ ਅਰਥ ਸੁਰਮੇ ਨਾਲ ਪ੍ਰੇਮ ਕਰਨ ਵਾਲੀ) ਬਣਦੇ ਹਨ। ਬਹੁਤ ਸੈਕਸੀ ਜਿਹੇ ਸਕਰੈਪ ਭੇਜ ਕੇ ਹੇਠਾਂ ਉਰਦੂ ਦਾ ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਸ਼ੇਅਰ ਲਿਖ ਕੇ ਭੇਜਦੀ ਸੀ। ਲੇਖਕ ਦੋਸਤ ਵੀ ਉਸ ਨਾਲ ਚੈਟਿੰਗ ਕਰ ਬੈਠਾ ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਕਈ ਆਸ਼ਕ ਦੋਸਤ ਉਸ ਨਾਲ ਨਰਾਜ਼ ਹੋ ਗਏ। ਔਰਕੁਟ 'ਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਪਾਪੀ ਕਹਿਣ ਵਾਲੇ ਇੱਕ ਚੌੜੇ ਜਿਹੇ ਮੂੰਹ ਵਾਲੀ ਫੋਟੋ ਵਾਲੇ ਨੌਜਵਾਨ ਨੇ ਉਸ ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਚੈਟ ਰਾਹੀਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਲੇਖਕ ਦੇ ਸਕਰੈਪ ਬੰਦ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਲੇਖਕ ਨੇ ਦੋਵਾਂ ਦੇ ਔਰਕੁਟ ਖੋਲ• ਕੇ ਸਾਰੀ ਗੱਲਬਾਤ ਪੜ• ਲਈ ਅਤੇ ਕਵਿਤਾ ਲਿਖ ਕੇ ਭੇਜ ਦਿੱਤੀ “ਪਾਪੀ ਕਦੇ ਪਵਿੱਤਰ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ, ਉਹ ਤਾਂ ਦੁਸ਼ਟ ਅਤੇ ਹਰਾਮਖੋਰ ਹੁੰਦੈ। ਇਸ 'ਤੇ ਪਾਪੀ ਨੇ ਨਰਾਜ਼ ਹੋ ਕੇ ਲੇਖਕ ਨੂੰ ਲੱਤਾਂ ਵੱਢਣ ਦੀ ਧਮਕੀ ਭੇਜੀ। ਲੇਖਕ ਨੂੰ ਪਛਤਾਵਾ ਹੋਇਆ ਕਿ ਐਵੇਂ ਖਾਹ ਮਖਾਹ ਹੀ ਮਨ ਦੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਭੰਗ ਕਰ ਬੈਠੇ। ਉਝ ਲੇਖਕ ਨੂੰ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਤਸੱਲੀ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਉਸ ਦੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਦੀ ਤਾਰੀਫ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਮਿਲਣਾ ਲੋਚਦੇ ਹਨ। ਉਸ ਦੇ ਪਾਠਕਾਂ ਦਾ ਦਾਇਰਾ ਕੈਨੇਡਾ, ਅਮਰੀਕਾ, ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਤੱਕ ਫੈਲ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਨ•ਾਂ ਔਰਕੁੱਟਾਂ 'ਤੇ ਸੈਕਸ ਵਪਾਰ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕ ਵੱਖਰਾ ਵਿਸ਼ਾ ਹੈ। ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਇਸ ਲੱਭਤ ਦਾ ਜੇ ਸਹੀ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਫਿਰ ਇਹ ਕਹਿਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਕਿ ਕੰਪਿਊਟਰੀ ਰਿਸ਼ਤੇ ਸਿਵੇ ਦੀ ਅੱਗ ਦੇ ਸੇਕ ਜਿਹੇ ਹੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਗ਼ਜ਼ਲ
ਮਿਲਣ ਸਮੇਂ ਵੱਡੇ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਰੱਖੀਏ ਥੋੜ•ੀ ਜਿਹੀ ਦੂਰੀ।
ਨਦੀ, ਨਦੀ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੀ ਜੇ ਸਾਗਰ 'ਚ ਮਿਲਜੇ ਪੂਰੀ।
ਜਿਨ•ਾਂ ਦਾ ਮਹਿਫਲ ਵਿੱਚ ਆਉਣਾ ਹੋਵੇ ਗੈਰ-ਜਰੂਰੀ।
ਉਨ•ਾਂ ਦੀ ਹੀ ਮਹਿਫਲ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀ ਦੇਖੀ ਹੈ ਜੀ ਹਜ਼ੂਰੀ।
ਚੰਬੇ ਦੀ ਡਾਲੀ ਸੰਗ ਲੱਗ ਕੇ ਟੁੱਟੇ ਅੱਧ ਵਿਚਕਾਰੋਂ
ਅੱਕਾਂ ਦੇ ਫੁੱਲ ਹੁੰਦੇ ਆਪਣੀ ਅਉਧ ਹੰਢਾਉਂਦੇ ਪੂਰੀ।
ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਖਾ ਗਿਆ ਯਾਰੋ ਗੁੰਮਨਾਮੀ ਦਾ ਝੋਰਾ
ਪਰ ਕਈਆਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਬਹਿ ਗਈ ਅੰਤਾਂ ਦੀ ਮਸ਼ਹੂਰੀ।
ਮਨ ਦਾ ਕਾਲਾ ਹਿਰਨ ਮਹਿਕਦੇ ਪਿੱਛੇ ਰਿਹਾ ਭਟਕਦਾ।
ਭੁੱਲ ਗਿਆ ਸੀ ਚੰਦਰਾ ਆਪਣੀ ਨਾਭੀ ਦੀ ਕਸਤੂਰੀ।
ਪੈਸੇ ਵਾਲੇ ਪੈਸੇ ਦੀ ਹੈਂਕੜ ਵਿੱਚ ਨੇ ਬੁੱਢੇ ਹੋ ਗਏ।
ਪੈਸੇ ਬਾਝੋਂ ਪਰ ਸੋਹਣੀ ਸਖਸ਼ੀਅਤ ਵੀ ਰਹੀ ਅਧੂਰੀ।
ਅਜੇ ਵੀ ਰਾਤ ਬਰਾਤੇ ਉਸਦਾ ਚੇਤਾ ਆਉਂਦਾ ਰਹਿੰਦਾ।
ਪੋਹ ਦੀ ਧੁੱਪ ਜਿਹਾ ਨਿੱਘ ਜਿਸਦਾ ਰੰਗਤ ਘਿਉ ਕਪੂਰੀ।
ਕੀ ਲੈਣਾ ਹੁਣ ਢਿੱਲੋਂ ਸ਼ਿਮਲੇ ਅਤੇ ਮਨਾਲੀ ਜਾ ਕੇ,
ਝੂਮ ਰਿਹਾ ਦਿਲ ਹੋਵੇ ਦਬੜ•ੀਖਾਨਾ ਹੀ ਲੱਗੇ ਮਸੂਰੀ।

ਗ਼ਜ਼ਲ-2
ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਉਸ ਦਾ ਵੀ ਸਿਰਨਾਵਾਂ।
ਜੋ ਕਦੇ ਮਹਿਬੂਸ ਸੀ ਮਨ ਤਾ ਤਨ ਦਾ ਸੀ ਪਰਛਾਵਾਂ।
ਯਾਰ ਬੇਗਾਨੇ ਹੋ ਗਏ ਜਿਸ ਦਿਨ ਖਤਮ ਹੋਈ ਉਤਸੁਕਤਾ,
ਹੁਣ ਬੇਸ਼ੱਕ ਮੈਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਚਿੱਠੀ ਪਾਵਾਂ ਜਾਂ ਨਾ ਪਾਵਾਂ।
ਆਪਣੇ ਇਸ਼ਕ 'ਚੋਂ ਬੇਸ਼ੱਕ ਯਾਰੋ ਮੈਂ ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਖੱਟਿਆ,
ਪਰ ਕੁਝ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੇ ਰਾਹ ਜਾਪਣ ਲੱਗ ਪਏ ਵਾਂਗ ਭਰਾਵਾਂ।
ਸੁੱਤ ਉਨੀਂਦਰੀਆਂ ਉਹ ਰਾਤਾਂ ਦਫਨ ਹੋਈਆਂ ਚਿਰ ਹੋਇਆ,
ਟੁੱਟੇ ਬਟਨ ਕਮੀਜ਼ ਦੇ ਨਾ ਹੁਣ ਫਟਿਆ ਹੋਇਆ ਗਲਾਵਾਂ।
ਮੋਮ ਵਾਂਗ ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ ਪਿਘਲਦੇ ਪਲ ਵਿੱਚ ਟੁੱਟਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ,
ਗਲ ਲੱਗਣ ਤੋਂ ਮੁਨਕਰ ਹੋਈਆਂ ਆਪਣੀਆਂ ਹੀ ਬਾਹਵਾਂ।
ਢਿੱਲੋਂ ਕੀਹਦੀ ਆਸ 'ਤੇ ਬੈਠੈਂ ਕਿਹੜਾ ਹੁਣ ਆਵੇਗਾ,
ਇਹ ਤਾਂ ਐਵੇਂ ਭੁੱਖ ਦੇ ਮਾਰੇ ਰੌਲੀ ਪਾਈ ਹੈ ਕਾਵਾਂ।
ਗ਼ਜ਼ਲ-3
ਹਾਦਸਾ ਏਦਾਂ ਵੀ ਹੋਊ ਸੋਚਿਆ ਨਾ ਸੀ ਕਦੇ,
ਪੀੜ ਦਿਲ ਖੁਦ ਤੋਂ ਲੁਕੋਊ ਸੋਚਿਆ ਨਾ ਸੀ ਕਦੇ।
ਦਰਦ ਮੇਰਾ ਮੇਰੇ ਹੀ ਦਿਲ ਦੇ ਸਿਰਹਾਣੇ ਬੈਠ ਕੇ,
ਇਸ ਤਰ•ਾਂ ਖਾਮੋਸ਼ ਰੋਊ ਸੋਚਿਆ ਨਾ ਸੀ ਕਦੇ।
ਆਉਣਗੇ ਦਰ ਤੇ ਮੇਰੇ ਬੀਤੇ ਹੋਏ ਮਿੱਤਰ ਤਾਂ ਦਿਲ,
ਹੰਝੂਆਂ ਦਾ ਤੇਲ ਚੋਊ ਸੋਚਿਆ ਨਾ ਸੀ ਕਦੇ।
ਜੰਮ ਗਏ ਚਿਹਰੇ ਮੇਰੇ ਤੇ ਹੰਝੂਆਂ ਦੇ ਦਾਗਾਂ ਨੂੰ,
ਗੈਰ ਦੀ ਮੁਸਕਾਨ ਧੋਊ ਸੋਚਿਆ ਨਾ ਸੀ ਕਦੇ।
ਛੱਤ ਮਨ ਦੀ ਦੁੱਖ ਦੀ ਬਰਸਾਤ ਵਿੱਚ ਸੁੱਕੀ ਰਹੀ,
ਹਾਸਿਆਂ ਦੇ ਮੀਂਹ 'ਚ ਚੋਊ ਸੋਚਿਆ ਨਾ ਸੀ ਕਦੇ।
ਢਿੱਲੋਂ ਸੀ ਉੱਡਦਾ ਪਰਿੰਦਾ ਪਰ ਘਰਾਂ ਦੀ ਕੈਦ ਵਿੱਚ,
ਬਣ ਕੁਲੀ ਇੰਝ ਭਾਰ ਢੋਊ ਸੋਚਿਆ ਨਾ ਸੀ ਕਦੇ।
ਗ਼ਜ਼ਲ-4
ਅਸੀਂ ਵੀ ਜਪਦੇ ਨਾਮ ਕਿਸੇ ਦਾ, ਅਸੀਂ ਵੀ ਕਿਸੇ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ।
ਕਾਲੇ ਸਮਿਆਂ ਦੇ ਪਰਛਾਵੇਂ ਇਹ ਜੇ ਨਾ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਵਿਚਰਦੇ।
ਦੇਖ ਗਰੀਟਿੰਗ ਕਾਰਡ ਸੋਚਾਂ ਕਿਸ ਨੂੰ ਆਖਾਂ ਸਾਲ ਮੁਬਾਰਕ,
ਸੋਚਣ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਕਰ ਰਹੇ ਤਿੜਕ ਰਹੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ ਨੇ ਘਰ ਦੇ।
ਅੱਧੀ ਰਾਤੀਂ ਬਾਂਗਾਂ ਦੇ ਕੇ ਦਿਨ ਚੜ•ਦੇ ਦਾ ਪਾਉਣ ਭੁਲੇਖਾ,
ਬੜੇ ਚਲਾਕ ਮੱਕਾਰ ਹੋ ਗਏ ਕੁੱਕੜ ਯਾਰੋ ਏਸ ਨਗਰ ਦੇ।
ਨਾ ਤੂੰ ਸੀਤਾ ਵਾਂਗ ਤੜਪਦੀ ਨਾ ਮੈਂ ਰਾਮ ਵਾਂਗ ਕੁਰਲਾਉਂਦਾ,
ਝੂਠੇ ਸੋਨ ਮਿਰਗ ਦਾ ਪਿੱਛਾ ਜੇਕਰ ਤੇਰੇ ਨੈਣ ਨਾ ਕਰਦੇ।
ਕਾਲੇ ਚਸ਼ਮੇ ਲਾ ਕੇ ਨੇਤਾ ਜੋ ਬੈਠੇ ਉੱਚੀ ਕੁਰਸੀ ਉੱਤੇ,
ਉਹ ਕਿਵੇਂ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨਗੇ ਸਾਡੇ ਨੈਣੀਂ ਹੰਝੂ ਤਰਦੇ।
ਜਿਨ•ਾਂ ਕੋਲ ਖਿਆਲਾਂ ਦਾ ਨਿੱਘ ਪੋਹ ਵੀ ਚੇਤਰ ਉਨ•ਾਂ ਦੇ ਲਈ,
ਜੋ ਬੰਦੇ ਕੰਗਾਲ ਸੋਚਦੇ ਉਹ ਧੁੱਪਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਰਹਿੰਦੇ ਠਰਦੇ।
ਸੁਣੀ ਸੁਣਾਈ ਗੱਲ ਦੇ ਨਾਲੋਂ ਇੱਕ ਵਾਰੀ ਅਜ਼ਮਾ ਤਾਂ ਲੈਂਦਾ,
ਸ਼ਾਇਦ ਮੇਰੇ ਯਾਰਾ ਤੇਰੀ ਸੋਚ 'ਤੇ ਪੂਰੇ ਅਸੀਂ ਉਤਰਦੇ।
ਚਾਰ ਚੁਫੇਰੇ ਸਹਿਮ ਜਿਹਾ ਹੈ ਜਾਂ ਫਿਰ ਕੋਈ ਵਹਿਮ ਜਿਹਾ ਹੈ,
ਢਿੱਲੋਂ ਦਿਲ ਦੀ ਗੱਲ ਵੀ ਕਰੀਏ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਡਰਦੇ ਡਰਦੇ।

ਔਰਕੁਟ ਦਾ ਸੱਚ
ਔਰਕੁਟ ਦਾ ਸੱਚ ਵੀ ਛੇਤੀ ਹੀ ਸਮਝ ਆ ਗਿਆ ਹੈ,
ਬਹੁਤੇ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਤਾਈਂ ਬੁੱਧੂ ਹੀ ਬਣਾਉਂਦੇ ਨੇ।
ਨਾਂਅ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸਹੀ ਹੁੰਦਾ ਪਤਾ ਵੀ ਗਲਤ ਹੁੰਦਾ,
ਨਕਲੀ ਜਿਹੀ ਫੋਟੋ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੀ ਲਗਾਉਂਦੇ ਨੇ।
ਫਿਲਮੀ ਐਕਟਰਸ ਜਾਂ ਮਾਡਲ ਕੁੜੀ ਦੀ ਫੋਟੋ,
ਲਾ ਕੇ ਕਈ ਭੱਦਰਪੁਰਸ਼ ਔਰਕੁਟ ਸਜਾਉਂਦੇ ਨੇ।
ਦੇਖ ਕੇ ਹੀ ਹਾਉਂਕੇ ਭਰਦੇ ਨੇ ਅਣਜਾਣ ਕਈ,
ਝੂਠੀ ਮੂਠੀ ਚੈਟ ਨਾਲ ਚਿੱਤ ਪ੍ਰਚਾਉਂਦੇ ਨੇ।
ਭੁੱਲ ਕੇ ਵੀ ਕਰੀਂ ਕਿਸੇ ਕੁੜੀ ਨਾਲ ਚੈਟ ਨਾ ਤੂੰ,
ਮਰ ਜਾਣੇ ਲੋਕ ਐਵੇਂ ਵਕਤ ਗਵਾਉਂਦੇ ਨੇ।
ਝੂਠ ਦਾ ਜ਼ਮਾਨਾ ਚੱਲ ਸੰਭਲ ਸੰਭਲ ਢਿੱਲੋਂ,
ਝੂਠੇ ਲੋਕ ਸਦਾ ਸੱਚ ਤਾਈਂ ਅਜ਼ਮਾਉਂਦੇ ਨੇ।

Friday, July 23, 2010

ਖੁਦਾ ਵੀ ਅੰਬਰ ਤੋਂ. . .

ਅਮਰਜੀਤ ਢਿੱਲੋਂ
ਖੁਦਾ ਭੀ ਆਸਮਾਂ ਸੇ ਜਬ ਜਿਮੀ ਪਰ ਦੇਖਤਾ ਹੋਗਾ। ਮੇਰੇ ਮਹਿਬੂਬ ਕੋ ਕਿਸਨੇ ਬਣਾਇਆ ਸੋਚਤਾ ਹੋਗਾ। ਗੀਤ ਦੇ ਰਚਾਇਤਾ ਸ਼ਾਇਰ ਵਾਂਗ ਸਾਰੇ ਧਰਮ ਵੀ ਅਤੇ ਆਮ ਲੋਕ ਵੀ ਇਹ ਹੀ ਕਲਪਨਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਰੱਬ ਉੱਪਰ ਅਸਮਾਨ 'ਚ ਬੈਠਾ ਇਸ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਦੇਖ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮਿਥਿਹਾਸਕ ਸੀਰੀਅਲਾਂ ਮਹਾਂਭਾਰਤ, ਰਮਾਇਣ ਆਦਿ 'ਚ ਵੀ ਦੇਵਤੇ ਅੰਬਰ 'ਚੋਂ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਫੁੱਲ ਵਰਸਾਉਂਦੇ ਦਿਖਾਏ ਗਏ ਹਨ। ਹੁਣ ਸੋਚਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਧਰਤੀ ਉਪਰੋਂ ਵਾਕਿਆ ਹੀ ਇਸ ਤਰ•ਾਂ ਥੱਲੇ ਦਿੱਸਦੀ ਹੈ। ਕੀ ਇਸ ਨੂੰ ਉਪਰੋਂ ਨੀਵੀਂ ਪਾ ਕੇ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਕਿ ਉਪਰੋਂ ਉਤਾਂਹ ਤੋਂ ਫੁੱਲ ਵਰਸਾਏ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਜਦ ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਮਨੁੱਖ ਨੀਲ ਆਰਮਸਟਰਾਗ (ਅਮਰੀਕਾ) ਚੰਨ 'ਤੇ ਉੱਤਰਿਆ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਇਸ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਚੰਨ ਤੋਂ ਥੱਲੇ ਨੂੰ ਝਾਕ ਕੇ ਨਹੀਂ ਦੇਖਿਆ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਆਮ ਮਨੁੱਖ ਕਲਪਨਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕਿਸੇ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀ ਨੂੰ ਧਰਤੀ ਥੱਲੇ ਵੱਲ ਦਿੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂ ਕਿ ਧਰਤੀ ਖੁਦ ਪੁਲਾੜ 'ਚ ਹੈ। ਧਰਤੀ ਉੱਥੇ ਵੀ ਇਸੇ ਤਰ•ਾਂ ਚੜ•ਦੀ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਸੂਰਜ ਜਾਂ ਚੰਦਰਮਾ ਚੜ•ਦਾ ਹੈ। ਭਾਵ ਉੱਥੋਂ ਧਰਤੀ ਦੇਖਣ ਲਈ ਉੱਪਰ ਵੱਲ ਨੂੰ ਝਾਕਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ•ਾਂ ਹੀ ਮੰਗਲ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਗ੍ਰਹਿ ਤੋਂ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਲਈ ਉੱਪਰ ਵੱਲ ਦੇਖਣਾ ਪਵੇਗਾ ਜਿਵੇਂ ਅਸੀਂ ਇੱਥੋਂ ਚੰਨ, ਸੂਰਜ, ਸਿਤਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਕਲਪਿਤ ਅਸਮਾਨ 'ਤੇ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ। ਜੇ ਅਸੀਂ ਸੂਰਜ 'ਤੇ ਵੀ ਪਹੁੰਚ ਜਾਈਏ ਤਾਂ ਧਰਤੀ ਉੱਪਰ ਹੀ ਦਿਸੇਗੀ। ਜਦ ਧਰਤੀ ਸੂਰਜ ਦੀ ਪਰਕਰਮਾ ਕਰਦਿਆਂ ਇੱਕ ਨਿਸਚਿਤ ਦੂਰੀ (ਤਕਰੀਬਨ 15 ਕਰੋੜ ਕਿਲੋਮੀਟਰ) ਤੋਂ ਸੂਰਜ ਉਪਰੋਂ ਦੀ ਗੁਜ਼ਰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਉਦੋਂ ਵੀ ਸੂਰਜ ਉਪਰ ਹੀ ਦਿਸਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਜੇ ਖੁਦਾ ਰੱਬ ਜਾਂ ਦੇਵੀ ਦੇਵਤਿਆਂ ਨੂੰ ਧਰਤੀ ਵੱਲ ਦੇਖਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਉਹ ਜਿੱਥੇ ਵੀ ਬੈਠੇ ਹਨ (ਬੇਸ਼ੱਕ ਇਹ ਕਲਪਨਾ ਹੀ ਹੈ) ਉਨ•ਾਂ ਨੂੰ ਉੱਪਰ ਵੱਲ ਹੀ ਦੇਖਣਾ ਪਵੇਗਾ ਅਤੇ ਉਨ•ਾਂ ਦੇ ਸੁੱਟੇ ਫੁੱਲ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦੇ। ਆਪਾਂ ਰੱਬ ਬਾਰੇ ਬਗੈਰ ਕਿਸੇ ਬਹਿਸ 'ਚ ਪਿਆਂ ਇਸ ਨੂੰ ਪਾਠਕਾਂ 'ਤੇ ਛੱਡਦੇ ਹਾਂ। ਪਰ ਇੱਕ ਗੱਲ ਪੱਕੀ ਹੈ ਕਿ ਸਾਰੇ ਗ੍ਰਹਿ ਇੱਕ ਬਰਾਬਰ ਲਾਇਨ ਵਿੱਚ ਹਨ ਅਤੇ ਹਰ ਗ੍ਰਹਿ ਉੱਪਰ ਵੱਲ ਦੇਖ ਕੇ ਹੀ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਧਰਤੀ ਆਪਣੇ ਦੁਆਲੇ ਘੁੰਮਣ ਵਾਲੇ ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਦੇ ਥੱਲੇ ਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਕਹਿ ਲਓ ਕਿ ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਹਮੇਸ਼ਾ ਧਰਤੀ ਦੇ ਥੱਲੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਾਡੀ ਸੋਚ ਤਾਂ ਅਜੇ ਵੀ ਗੱਡਿਆਂ ਦੇ ਹਾਣ ਦੀ ਹੈ ਇਸ ਨੂੰ ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਰਫਤਾਰ ਤੱਕ ਲਿਜਾਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਖੁਦਾ ਵੀ ਆਸਮਾਂ. . .ਗੀਤ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦਿਆਂ ਇਹ ਕਹਾਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਜੇ ਲੋਕ ਅਸਮਾਨ ਦੀ ਅਸਲੀਅਤ ਸਮਝ ਜਾਣ ਤਾਂ ਉਨ•ਾਂ ਦੇ ਕਾਫੀ ਭੁਲੇਖੇ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੀ ਉਮਰ
ਅਮਰਜੀਤ ਢਿੱਲੋਂ
ਖਗੋਲ ਵਿਗਿਆਨ ਅਨੁਸਾਰ ਸਾਡਾ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਅਜੇ ਜਵਾਨੀ ਦੀ ਅਵਸਥਾ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਵਿਗਿਆਨ ਦੁਆਰਾ ਰੇਡੀਓ ਐਕਟਿਵ ਕਲਾਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਇਹ ਨਿਰਣਾ ਲੈ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੇ ਸੂਰਜ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਉਮਰ 5*(10 ਉਪਰ 9) ਸਾਲ ਹੈ। ਸਿੱਧੇ ਲਫਜਾਂ 'ਚ ਕਹਿ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਸੂਰਜ ਦੀ ਉਮਰ 5 ਅਰਬ ਸਾਲ ਹੈ। ਚੰਨ ਤੋਂ ਲਿਆਂਦੀਆਂ ਚਟਾਨਾਂ 4 ਅਰਬ ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਹਨ। ਪੁਲਾੜ 'ਚੋਂ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਡਿੱਗੇ ਉਲਕਾ ਪਿੰਡਾਂ ਦੀ ਉਮਰ ਵੀ ਐਨੀ ਕੁ ਹੀ ਮਿੱਥੀ ਗਈ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਵੱਲੋਂ 1990 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੱਬਲ ਨਾ ਦੀ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਟੈਲੀਸਕੋਪ ਪੁਲਾੜ 'ਚ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਜੋ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੇ ਭੇਤ ਜਾਨਣ 'ਚ ਬਹੁਤ ਸਹਾਈ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਹੱਬਲ ਦੂਰਬੀਨ ਦਾ ਭਾਰ 11.6 ਟਨ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਵਿਆਸ 2.4 ਮੀਟਰ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਮੁੱਖ ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਦਾ ਭਾਰ 826 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਹੈ। ਇਸ ਦੂਰਬੀਨ 'ਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ 3 ਖਰਬ ਡਾਲਰ ਖਰਚ ਹੋਏ। ਇਹ ਟੈਲੀਸਕੋਪ 1993 ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਹੁਣ ਇੱਕ ਇਸ ਤੋਂ ਵੀ ਆਧੁਨਿਕ ਦੂਰਬੀਨ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਡੇਢ ਲੱਖ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਉਹ ਥਾਂ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਸੂਰਜ ਅਤੇ ਧਰਤੀ ਦੀ ਗੁਰੂਤਾ ਖਿੱਚ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਦੂਰਬੀਨ ਸੂਰਜ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨੇੜੇ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਹੱਬਲ ਨਾਲੋਂ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਲਾਹੇਵੰਦ ਹੋਵੇਗੀ। ਹੱਬਲ ਦੂਰਬੀਨ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੂੰ ਤਾਰਿਆਂ ਦੇ ਜਨਮ ਅਤੇ ਮੌਤ ਬਾਰੇ ਵਿਸਥਾਰ ਸਹਿਤ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਹੈ। ਇਸ ਰਾਹੀਂ ਧੂੜ ਅਤੇ ਗੈਸ ਦੇ ਉਹ ਬੱਦਲ ਦੇਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜਿਨ•ਾਂ ਨੂੰ ਵਿਗਿਆਨੀ ਤਾਰੇ ਦਾ ਜਨਮ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਹੱਬਲ ਰਾਹੀਂ ਹੀ ਇਹ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਹੈ ਕਿ ਤਾਰਿਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਸਮੇਂ ਬਹੁਤ ਵੱਡੇ-ਵੱਡੇ ਧਮਾਕੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਨਾਲ ਗੈਸ ਧੂੜ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ 'ਚ ਪੈਦਾ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਕਿਰਿਆ ਸਾਥੋਂ 3000 ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਵਰ•ੇ ਦੂਰ ਵਾਪਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਯਾਦ ਰਹੇ ਕਿ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਾਲ (ਲਾਈਟ ਏਅਰ) ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਕਿ ਰੌਸ਼ਨੀ ਤਿੰਨ ਲੱਖ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪ੍ਰਤੀ ਸੈਕਿੰਡ ਦੀ ਰਫਤਾਰ ਨਾਲ ਚੱਲਦੀ ਹੋਈ ਇੱਕ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਜਿੰਨੀ ਦੂਰੀ (9600 ਕਰੋੜ ਕਿਲੋਮੀਟਰ) ਤਹਿ ਕਰ ਲਵੇ ਉਹ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਾਲ ਹੈ। 9600 ਕਰੋੜ ਨੂੰ 3000 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਨਾਲ ਗੁਣਾ ਕਰਕੇ ਇਹ ਦੂਰੀ ਕੱਢੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਹੱਬਲ ਨੇ ਵੱਡੇ ਬਲੈਕ ਹੋਲ ਬਾਰੇ ਸਾਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਬਲੈਕ ਹੋਲ ਸੂਰਜ ਤੇ ਮੰਗਲ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 300 ਮਿਲੀਅਨ ਗੁਣਾ ਵੱਡਾ ਹੈ। ਆਕਾਸ਼ ਗੰਗਾਵਾਂ ਦੇ ਠੀਕ ਵਿਚਕਾਰ ਇਹ ਬਲੈਕ ਹੋਲ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵੱਲ ਖਿੱਚਦੇ ਹਨ। ਹੱਬਲ ਦੀ ਖੂਬੀ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਪੁਲਾੜ 'ਚ ਫੈਲੇ ਧੂੜ ਕਣਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵੇਖ ਲੈਂਦੀ ਹੈ। ਹੱਬਲ ਦੀਆਂ ਖੋਜਾਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਅਜੇ ਜਵਾਨ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਉਮਰ ਅਜੇ 8 ਬਿਲੀਅਨ ਸਾਲ ਹੈ। ਖੋਜਾਂ ਬਾਰੇ ਨਾ ਪੜ•ਣ ਵਾਲੇ ਲਾਈ ਲੱਗ ਵਿਅਕਤੀ ਤਾਰਿਆਂ ਦੀ ਐਨੀ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਦੇਖ ਕੇ ਬਾਂ ਬਾਂ ਕਰਨ ਲੱਗ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਬਲਿਹਾਰੇ ਜਾਂਦਿਆਂ ਮੱਥੇ ਟੇਕਣ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਇੱਕ ਗਲੈਕਸੀ ਵਿੱਚ 20000 ਹਜ਼ਾਰ ਕਰੋੜ ਤਾਰੇ ਹਨ ਅਤੇ ਅਜਿਹੀਆਂ ਕਰੋੜਾਂ ਗਲੈਕਸੀਆਂ ਹੋਰ ਹਨ। ਐਨਾ ਸੁਣਕੇ ਹੀ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਵਜਦ 'ਚ ਸਿਰ ਫੇਰਨ ਲੱਗਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਧੰਨ ਹੈ ਧੰਨ ਹੈ ਕਹਿਣ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਜਿਹੜੇ ਵਿਗਿਆਨ ਨੇ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਉਮਰ 'ਚ ਐਨਾ ਕੁਝ ਦੇਖ ਲਿਆ ਹੈ ਉਸ ਬਾਰੇ ਖਾਮੋਸ਼ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਇਨਸਾਨ ਨੇ ਇਨਸਾਨ ਦੀ ਤਾਕਤ 'ਤੇ ਅਜੇ ਤੱਕ ਗੁਮਾਨ ਕਰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਿੱਖਿਆ। ਸਥਾਪਤ ਅਤੇ ਲੁਟੇਰੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਰਾਹੀਂ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਭੈ-ਭੀਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਬਨਾਵਟੀ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ : ਅਮਰਜੀਤ ਢਿੱਲੋਂ
ਅੱਜ ਕੱਲ• ਵਿਗਿਆਨੀ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੀ ਮੱਦਦ ਨਾਲ ਬਿਜਲਈ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰਨ 'ਚ ਰੁਝੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਇਹ ਰੋਬੋਟ ਘਰਾਂ 'ਚ ਮੁੰਡੂਆਂ ਵਾਗ ਕੰਮ ਕਰਿਆ ਕਰਨਗੇ। ਇਹ ਰੋਬੋਟ ਦੇਖਣ 'ਚ ਬਿਲਕੁਲ ਆਦਮੀਆਂ ਵਰਗੇ ਹੋਣਗੇ।
ਇਹ ਦੇਖ ਸੁਣ ਅਤੇ ਬੋਲ ਵੀ ਸਕਣਗੇ। ਆਪਣੇ 'ਚ ਮਸ਼ੀਨੀ ਨੁਕਸ ਪੈਣ 'ਤੇ ਇਹ ਆਪਣਾ ਨੁਕਸ ਖੁਦ ਹੀ ਠੀਕ ਕਰ ਲਿਆ ਕਰਨਗੇ। ਬੰਦੇ ਵਾਂਗ ਇਨ•ਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਪਵੇਗੀ। ਇਹ ਰੋਬੋਟ ਆਦਮੀ ਦੀ ਮੱਦਦ ਤੋਂ ਬਗੈਰ ਨਵੇਂ ਰੋਬੋਟ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਵੀ ਕਰ ਸਕਣਗੇ। ਦੋ ਰੋਬੋਟ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਮਿਲਕੇ ਆਪਣਾ ਤਜੱਰਬਾ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨਗੇ। ਇਨ•ਾਂ 'ਚ ਇੱਕੋ ਗੱਲ ਰਹਿ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਇਨ•ਾਂ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖੀ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਕਿਵੇਂ ਪਾਈਆਂ ਜਾਣ, ਵਿਗਿਆਨੀ ਇਨ•ਾਂ 'ਚ ਮਨੁੱਖੀ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਪਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਤਾਂ ਕਿ ਇਹ ਵੀ ਆਦਮੀ ਵਾਂਗ ਪਿਆਰ, ਨਫਰਤ, ਗੁੱਸਾ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ੀ ਆਦਿ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਸਕਣ। ਵਿਗਿਆਨ ਜਿੱਥੇ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਰੋਬੋਟ ਬਣਾਉਣ 'ਚ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਉੱਥੇ ਬਿਨਾ ਮਾਤਾ ਪਿਤਾ ਤੋਂ ਮਨੁੱਖੀ ਕਲੋਨ ਵੀ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹੋ ਗਿਆ। ਜਪਾਨ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਕਲੋਨ ਵਿਧੀ ਰਾਹੀਂ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਬੱਲਦ ਦੇ ਸੈੱਲ ਤੇ ਅਗਾਂਹ ਇੱਕ ਹੋਰ ਬੱਲਦ ਪੈਦਾ ਕਰਨ 'ਚ ਸਫਲਤਾ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਡਾਕਟਰ ਤੋਂ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ ਲੈ ਕੇ ਮਰੀਜਾਂ ਦੇ ਅਪਰੇਸ਼ਨ ਤਾਂ ਰੋਬੋਟ ਕਰਿਆ ਹੀ ਕਰਦੇ ਸਨ, ਪਰ ਹੁਣ ਅਗਲੀ ਪੀੜ•ੀ ਦੇ ਰੋਬੋਟ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਹੀ ਖਤਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹਨ।
ਡਿਊਕ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਬਾਇਓ ਇੰਜੀਅਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਅਧਿਐਨ ਮਗਰੋਂ ਇਹ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਕਿ ਰੋਬੋਟ, ਨਕਲੀ ਤਿਆਰ ਅੰਗਾਂ 'ਚੋਂ ਮਨੁੱਖੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਹੀ ਤਿਆਰ ਵਿਕਾਰ ਦਾ ਪਤਾ ਲਾ ਕੇ ਉਹ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਕੋ ਸੈਸ਼ਨ 'ਚ ਇਹ ਰੋਬੋਟ, ਸਰੀਰਕ ਵਿਕਾਰ ਤੱਕ ਕਿਸੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਯੰਤਰ ਨੂੰ ਲਿਜਾ ਕੇ ਕਈ ਵਾਰ ਨਮੂਨੇ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਖੋਜਕਾਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਐਨੀ ਅਗਾਂਹ ਲੰਘ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਸਵੈਨਿਰਭਰ ਰੋਬੋਟ, ਜਲਦੀ ਹੀ ਸਰਲ ਅਪਰੇਸ਼ਨ ਆਪਣੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਕਰ ਸਕਣਗੇ।
ਹੁਣ ਰੋਬੋਟ 'ਚ ਮਨੁੱਖੀ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਸਮੇਂ ਇਸ ਨੂੰ ਵਿਗਿਆਨਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਪੜ•ਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਹ ਕਿਸੇ ਕਿਸਮ ਦੀ ਗੈਬੀ ਸ਼ਕਤੀ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਡਰੇਗਾ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਆਸਮਾਨ ਵੱਲ ਦੇਖ ਕੇ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕਰੇਗਾ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਦਾ ਖੁਦਾ ਤਾਂ ਇਸ ਦੇ ਕੋਲ ਖੜ•ਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਰੋਬੋਟ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਗੈਬੀ ਸ਼ਕਤੀ ਰਾਹੀਂ ਡਰਾ ਰਹੀ ਜਮਾਤ ਦੇ ਕਫਨ 'ਚ ਆਖਰੀ ਕਿੱਲ ਸਾਬਿਤ ਹੋਣਗੇ।
ਹੀਰ ਆਖਦੀ ਜੋਗੀਆ...
ਹੀਰ ਆਖਦੀ ਜੋਗੀਆ ਝੂਠ ਬੋਲੇਂ, ਹੋਇਆ ਖੇਤ ਨਾ ਅਜੇ ਵੀ ਵੱਤ ਹੈ ਵੇ।
ਜੀਹਨੂੰ ਤੂੰ ਜਮਹੂਰੀਅਤ ਆਖਦਾ ਏਂ, ਇਹ ਤਾਂ ਗੁੰਡਿਆਂ ਦੀ ਸਲਤਨੱਤ ਹੈ ਵੇ।
ਡਾਕੇ, ਕਤਲ ਹੁੰਦੇ ਇੱਥੇ ਦਿਨ ਦੀਵੀਂ, ਲੁੱਟੀ ਕੰਜਕਾਂ ਦੀ ਜਾਂਦੀ ਪੱਤ ਹੈ ਵੇ।
ਲਹੂ ਕਿਰਤੀਆਂ ਦਾ ਵਿਹਲੜ ਪੀ ਜਾਂਦੇ, ਅੰਨ ਦਾਤੇ ਵਿੱਚ ਸਾਹ ਨਾ ਸੱਤ ਹੈ ਵੇ।
ਜੁੜੀਆਂ ਬਾਂਕਾਂ ਨਾ...
ਜੁੜੀਆਂ ਬਾਂਕਾਂ ਨਾ ਬੀਤ ਗਿਆ ਜੋਬਨ, ਰੰਨ ਅੱਡੀਆਂ ਕੂਚਦੀ ਫੌਤ ਹੋ ਗਈ।
ਜੰਤਾ ਕੋਲ ਹਨੇਰੀਆਂ ਖੁਸ਼ਕ ਆਈਆਂ, ਚਿਹਰੇ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦੇ 'ਤੇ ਤਰੌਤ ਹੋ ਗਈ।
ਰਿਸ ਰਹੇ ਸ਼ਿਵਾਲੇ ਦੇ ਘੜੇ ਵਾਂਗੂ, ਬੂੰਦ-ਬੂੰਦ ਕਰਕੇ ਸਾਡੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।
ਹੈ ਨਹੀਂ ਪੱਥਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਵੀ, ਛੱਡ ਖਹਿੜਾ, ਬੜੀ ਪੀਰਾਂ ਦੀ ਮੰਨ ਮੰਨੌਤ ਹੋ ਗਈ।
ਅਕਸਰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ...
ਅਕਸਰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਨੇ ਪਛੜ ਜਾਂਦੇ, ਜਿਹੜੇ ਹੁੰਦੇ ਨੇ ਲੇਟ ਲਤੀਫ ਪਿਆਰੇ।
ਖੁਦ 'ਤੇ ਕਿਸੇ ਦੀ ਕਾਠੀ ਪੁਆ ਲੈਂਦੇ, ਲੋੜੋਂ ਵੱਧ ਜੋ ਹੁੰਦੇ ਸ਼ਰੀਫ ਪਿਆਰੇ।
ਕਰ ਰਿਹਾ ਉਹ ਅਸਲ ਖੁਦਕਸ਼ੀ ਹੁੰਦਾ, ਕਰਦਾ ਆਪਣੀ ਆਪ ਜੋ ਤਰੀਫ ਪਿਆਰੇ।
ਬਿਨ•ਾਂ ਰੀੜ• ਦੀ ਹੱਡੀ, ਖੁਸ਼ਾਮਦੀ ਹੀ, ਆਪਣੇ ਮਹਿਕਮੇ ਦੇ ਬਣਦੇ ਚੀਫ ਪਿਆਰੇ।
ਫਾਇਦਾ ਭਟਕਣ ਦਾ...
ਫਾਇਦਾ ਭਟਕਣ ਦਾ ਇੱਕ ਤਾਂ ਹੋ ਗਿਐ ਕਿ, ਹੋਏ ਰਸਤਿਆਂ ਦੇ ਜਾਣਕਾਰ ਸੁਆਮੀ।
ਚਿਹਰੇ ਢਕੇ ਮੁਖੌਟਿਆਂ ਨਾਲ ਸਭ ਦੇ, ਕਰਨੀ ਹੈ ਪਛਾਣ ਦੁਸ਼ਵਾਰ ਸੁਆਮੀ।
ਰਿਸ਼ਤੇ ਸਭ ਬਣਾਵਟੀ ਬਣ ਗਏ ਨੇ, ਪਿਆਰ ਬਣ ਗਿਆ ਅੱਜ ਵਿਉਪਾਰ ਸੁਆਮੀ।
ਪਾ ਕੇ ਚਾਦਰਾਂ ਭਗਵੀਆਂ ਰਾਮ ਨੌਮੀ, ਕਰਦੇ ਫਿਰਦੇ ਨੇ ਲੋਕ ਸ਼ਿਕਾਰ ਸੁਆਮੀ।
ਮੰਗੀ ਮਿਲਣ ਵਾਲੀ...
ਮੰਗੀ ਮਿਲਣ ਵਾਲੀ ਸਦਾ ਹੈ ਭੀਖ ਹੁੰਦੀ, ਹੁੰਦਾ ਹੱਥੀਂ ਕਮਾਇਆ ਹੈ ਫਲ ਸਿੱਖਾ।
ਵਿਹਲੜ ਸਾਧ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਗਜ਼ਾ ਕਹਿੰਦੇ, ਕਰਦੇ ਕਾਮਿਆਂ ਨਾਲ ਜੋ ਛਲ ਸਿੱਖਾ।
ਡਰਦੇ ਸੱਚ ਤੋਂ ਲੋਕ ਨੇ ਸ਼ਰਮ ਕਰਦੇ, ਇੱਥੇ ਰਹਿਣ ਮਰਦੇ ਪਲ-ਪਲ ਸਿੱਖਾ।
ਨਿਕਲਣਾ ਇਸ 'ਚੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਬੜਾ ਔਖਾ, ਮਜ਼ਹਬ ਬੜੀ ਭੈੜੀ ਦਲਦਲ ਸਿੱਖਾ।
ਨਵਾਂ ਸਾਲ ਹੈ ...
ਨਵਾਂ ਸਾਲ ਹੈ ਬੂਹੇ 'ਤੇ ਆਣ ਢੁੱਕਾ, ਚੀਜਾਂ ਦਿਸਦੀਆਂ ਸਭੇ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਵੇ।
ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ, ਬੇਕਾਰੀ, ਭੁੱਖ-ਮਰੀ ਦੀਆਂ,ਉਵੇਂ ਹੀ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵੇ।
ਕ੍ਰਿਕਟ, ਟੀ.ਵੀ. ਨੰਗੇਜ਼ ਤੇ ਰਾਮ ਨੌਮੀ ਭਗਵੀਂ ਚਾਦਰਾਂ ਵਾਲੀਆਂ ਢਾਣੀਆਂ ਵੇ।
ਇੱਥੇ ਕੋਈ ਹੱਕਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਸੁਚੇਤ ਹੈ ਨਾ, ਸਭ ਸੁੱਤੇ ਨੇ ਚਾਦਰਾਂ ਤਾਣੀਆਂ ਵੇ।
ਲੋਕ ਰਾਜ ਦੇ ਬੁਰਕੇ ਹੇਠ ਉਵੇਂ ਹੀ, ਰਾਜ ਕਰਦੇ ਰਾਜੇ ਤੇ ਰਾਣੀਆਂ ਵੇ।
ਨਵੇਂ ਸਾਲ ਦੀਆਂ ਇਹ ਮੁਬਾਰਕਾਂ ਵੀ, ਚੋਣ ਰੌਲੇ ਦੇ 'ਚ ਰੁਲ ਜਾਣੀਆਂ ਵੇ।
ਹਰ ਪਾਸੇ ਹੀ...
ਹਰ ਪਾਸੇ ਹੀ ਕਾਹਲ ਦਰ ਕਾਹਲ ਹੈ ਜੀ, ਆਇਆ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਭੁਚਾਲ ਹੈ ਜਿਉਂ।
ਜਿਵੇਂ ਸਭ ਬੰਦੇ ਨੇ ਇਮਤਿਹਾਨ ਦੇ ਵਿੱਚ, ਪਾਇਆ ਸਭ ਨੂੰ ਕੋਈ ਸਵਾਲ ਹੈ ਜਿਉਂ।
ਉਭੜਵਾਹਿਆ ਹੀ ਹਰ ਕੋਈ ਬੋਲਦਾ ਹੈ, ਆਉਂਦਾ ਦੁੱਧ ਦੇ ਵਿੱਚ ਉਬਾਲ ਹੈ ਜਿਉਂ।
ਜਿਉਣਾ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਕੀਤਾ ਹੈ ਬੰਦ ਅੱਜ ਕੱਲ•, ਕਾਰਖਾਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੜਤਾਲ ਹੈ ਜਿਉਂ।
ਉਸ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ...
ਉਸ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਜੀਣਗੇ ਕਿੰਝ ਕਿਰਤੀ, ਔਖਾ ਜਿੱਥੇ ਖਰੀਦਣਾ ਲੂਣ ਬੇਲੀ।
ਜਿੱਥੇ ਚੂਹਿਆਂ ਦੇ ਲਈ ਬਣਾਂਵਦੇ ਨੇ, ਬਿੱਲੇ ਬਿੱਲੀਆਂ ਆਪ ਕਾਨੂੰਨ ਬੇਲੀ।
ਪੱਥਰ ਟੁੱਟੇ ਤੋਂ ਜਿੱਥੇ ਪਾ ਦੇਵੇ ਖੌਰੂ, ਅੰਨ•ੇ ਮਜ਼ਹਬ ਦਾ ਅੰਨ•ਾ ਜਨੂੰਨ ਬੇਲੀ।
ਜਿੱਥੇ ਸ਼ੋਰ ਪਾਖੰਡੀਆਂ, ਬਾਬਿਆਂ ਦਾ, ਉੱਥੇ ਲਭੇਗਾ ਕਿੱਥੇ ਸਕੂਨ ਬੇਲੀ।
ਦਾਅ ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ...
ਦਾਅ ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ ਵਿੱਚ ਲੱਗ ਗਿਆ ਸੀ, ਜੋੜ ਲਏ ਸੀ ਮਾਇਆ ਦੇ ਢੇਰ ਮੀਆਂ।
ਭੱਠੇ, ਪੰਪ, ਲਏ ਪਰਮਿੱਟ ਮਿੰਨ•ੀਆਂ ਦੇ, ਸਿਕੰਦਰ ਬਣੇ ਸਾਂ ਧਨ ਕੁਬੇਰ ਮੀਆਂ।
ਮਾਇਆ ਜੋੜ ਲਾਂਗੇ ਕਈ ਪੀੜ•ੀਆਂ ਦੀ, ਦਾਅ ਲੱਗ ਜੇ ਕਿਤੇ ਜੇ ਫੇਰ ਮੀਆਂ।
ਟਿਊਬਾਂ ਜਗਣ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦੀਆਂ ਕੋਠੀਆਂ ਵਿੱਚ, ਐਪਰ ਵੋਟਰਾਂ ਘਰੇ ਹਨ•ੇਰ ਮੀਆਂ।
ਹਰ ਕੋਈ ਆਪਣੇ...
ਹਰ ਕੋਈ ਆਪਣੇ ਬਾਰੇ ਹੀ ਸੋਚਦਾ ਹੈ, ਕੇਹੀ ਚੰਦਰੀ ਵਗੀ ਹੈ ਵਾਅ ਪਿਆਰੇ।
ਜਲਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਫਿਕਰ ਨਾ, ਹਰ ਕੋਈ, ਘਰ ਆਪਣਾ ਰਿਹਾ ਬਚਾ ਪਿਆਰੇ।
ਰੀਂਘ ਰਹੀ ਇਸ ਜਿੰਦ ਦਾ ਕੀ ਕਰੀਏ, ਦੱਸੇ ਵੈਦ ਨਾ ਕੋਈ ਉਪਾਅ ਪਿਆਰੇ।
ਵਿਹਲੜ ਐਸ਼ ਕਰਦੇ ਸਾਡੀ ਕਿਰਤ ਉੱਤੇ, ਸਾਨੂੰ ਕਿਸਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਉਲਝਾ ਪਿਆਰੇ।
ਚੁੜੇਲ ਫਿਰੇ ਮਹਿੰਗਾਈ...
ਚੁੜੇਲ ਫਿਰੇ ਮਹਿੰਗਾਈ ਦੀ ਦਨਦਨਾਉਂਦੀ, ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਦਾ ਦੈਂਤ ਬਣ ਗਿਆ ਹੀਰੋ।
ਸਾਡਾ ਦੇਸ਼ ਰੋਮ ਜਲ ਰਿਹੈ, ਪਰ ਬੇਫਿਕਰ ਹੋਕੇ, ਰਾਜੇ ਬੰਸਰੀ ਰਹੇ ਵਜਾ ਨੀਰੋ।
ਰਾਹਜਨਾਂ ਦੇ ਭੇਸ 'ਚ ਫਿਰਨ ਰਹਿਬਰ, ਜ਼ਰਾ ਸੰਭਲ ਕੇ ਚਲਣਾ ਰਾਹਗੀਰੋ।
ਅੱਜ ਸਭ ਤੋਂ ਹੋਇਆ ਇਨਸਾਨ ਸਸਤਾ, ਨੈਤਿਕ ਕੀਮਤ ਸੂਚਕ ਅੰਕ ਹੋ ਗਿਆ ਜ਼ੀਰੋ।
ਫੁੱਲ ਖਿੜ•ੇ 'ਤੇ...
ਫੁੱਲ ਖਿੜ•ੇ 'ਤੇ ਚਿਹਰੇ ਮੁਰਝਾਏ ਹੋਏ ਨੇ, ਕਿਹੋ ਜਿਹੀ ਇਹ ਰੁੱਤ ਬਹਾਰ ਬਾਬਾ।
ਪੰਡ ਟੈਕਸਾਂ ਦੀ ਨਵੀਂ ਹੋਰ ਪਾਉਂਦੀ, ਨਵੀਂ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਜਿਹੜੀ ਸਰਕਾਰ ਬਾਬਾ।
ਨਹੀਂ ਸਾਡੇ ਵਜ਼ੀਰ ਤਨਖਾਹ ਲੈਂਦੇ, ਨਿੱਤ ਬਦਲਦੇ ਨਵੀਂ ਨੇ ਕਾਰ ਬਾਬਾ।
ਪੜ•ੀ ਲਿਖੀ ਜਵਾਨੀ ਦਾ ਬਣੂਗਾ ਕੀ, ਫੌਜ ਵੱਧਦੀ ਜਾਵੇ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰ ਬਾਬਾ।
ਲਗਦੈ ਭੇਤ ਜ਼ਮਾਨੇ...
ਲਗਦੈ ਭੇਤ ਜ਼ਮਾਨੇ ਦਾ ਪਾ ਲਿਆ ਤੂੰ, ਤਾਹੀਏਂ ਹੋ ਗਿਆ ਬੜਾ ਮੋਹ ਤੋੜ ਯਾਰਾ।
ਮਿੱਠੇ ਮੂੰਹਾਂ ਦੇ ਮਤਲਬ ਪ੍ਰਸਤ ਇੱਥੇ, ਰੱਖਦੇ ਦਿਲਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਘਰੋੜ ਯਾਰਾ।
ਜਿੱਥੇ ਜ਼ਰਾ ਜਿੰਨੀ ਖਾਲੀ ਥਾਂ ਮਿਲ ਜੇ, ਇਹ ਦਿੰਦੇ ਆਪਣਾ ਉਲੂ ਘਸੋੜ ਯਾਰਾ।
ਜਿਸ ਨੂੰ ਜੀਣ ਦਾ ਇੱਥੇ ਨਹੀਂ ਹੁਨਰ ਆਉਂਦਾ, ਦੁਨੀਆਂ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਉਹਨੂੰ ਮਰੋੜ ਯਾਰਾ।
ਮੇਰੀ ਮਹਿਕ ਚੁੰਮਣ...
ਮੇਰੀ ਮਹਿਕ ਚੁੰਮਣ ਦੇ ਕੰਡਿਆਂ ਨੂੰ, ਫੁੱਲ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਪਹਿਲਾਂ ਮੁਰਝਾਉਣ ਤੋਂ ਨੀ।
ਇਸ ਤਰ•ਾਂ ਤਾਂ ਦੋਸਤੀ ਹੈ ਟੁੱਟ ਜਾਂਦੀ, ਲੋਕ ਡਰਦੇ ਨਹੀਂ ਅਜ਼ਮਾਉਣ ਤੋਂ ਨੀ।
ਖੀਸਾ ਅਕਲ ਦਾ ਕੱਟਿਆ ਹੈ ਜਾਂਦਾ, ਥੁੜਿਆ ਕੀ ਹੈ ਤੀਰਥੀਂ ਨਾਉਣ ਤੋਂ ਨੀ।
ਜਿਹੜਾ ਬੰਦਾ ਨਹੀਂ ਕਿਸੇ ਦੇ ਕੰਮ ਆਉਂਦਾ, ਲੈਣਾ ਕੀ ਹੈ ਉਸ ਦੇ ਜਿਉਣ ਤੋਂ ਨੀ।
ਨੀਰ ਭਰੇ ਉਦਾਸ...
ਨੀਰ ਭਰੇ ਉਦਾਸ ਦੋ ਨੈਣ ਕਾਲੇ, ਉਡੀਕ ਸੱਸੀ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਬਲੋਚ ਦੀ ਹੈ।
ਲਿੱਸੀ ਸ਼ਕਲ ਇੱਕ ਪਾ ਰਹੀਆਂ ਔਂਸੀਆਂ ਰੋਜ, ਮਾਸ ਆਪਣੇ ਜਿਗਰ ਦਾ ਨੋਚਦੀ ਹੈ।
ਉਹ ਹੈ ਕੌਣ? ਤੇ ਕਿੱਥੇ ਹੈ, ਪਤਾ ਹੈ ਨਹੀਂ, ਰੂਹ ਉਸ ਨੂੰ ਮਿਲਣਾ ਲੋਚਦੀ ਹੈ।
ਕਦੋਂ ਖਿੜਨਗੇ ਇੱਥੇ ਗੁਲਾਬ ਕਾਲੇ, ਬੁੱਲਬੁੱਲ ਦੂਰ ਕਿਤੇ ਬੈਠੀ ਸੋਚਦੀ ਹੈ।

Thursday, July 15, 2010

ਖੇਡਾ ਪਾ ਮਦਾਰੀ

ਐ ਮੇਰੇ ਪਿਆਰੇ ਨੇਤਾ ਜੀ, ਆ ਤੇ ਖੇਡਾ ਪਾ ਮਦਾਰੀ
ਥੱਕੀ ਟੁੱਟੀ ਇਸ ਜਨਤਾ ਦਾ ਕੁਝ ਚਿਰ ਮਨ ਪਰਚਾ ਮਦਾਰੀ।
ਤੇਰੇ ਕੋਲ ਚੁਟਕਲੇ ਵੀ ਹਨ, ਭੰਡਾਂ ਵਾਲੇ ਟੋਟਕੇ ਵੀ ਹਨ,
ਸਾਡੀਆਂ ਰੋਂਦੀਆਂ ਅੱਖੀਆ ਤਾਈਂ ਕੁਝ ਚਿਰ ਦੇਹ ਹਸਾ ਮਦਾਰੀ।
ਭੁੱਲ ਜਾਵਾਂਗੇ ਮਹਿੰਗਾਈ ਤੇ ਕੁੱਲੀ, ਗੁੱਲੀ ਦੇ ਫਿਕਰਾਂ ਨੂੰ।
ਸਾਡੇ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਪੈਰਿਸ ਜਿਹਾ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਲਾਰਾ ਲਾ ਮਦਾਰੀ।
ਤੇਰੀਆਂ ਏ.ਸੀ. ਬੱਸਾਂ ਅੰਦਰ ਸਾਡਾ ਤਾਂ ਨਿੱਤ ਸਾਹ ਘੁੱਟਦਾ ਹੈ,
ਸਾਡੀਆਂ ਟੁੱਟੀਆਂ ਸੜਕਾਂ 'ਤੇ ਲੁੱਕ ਦਾ ਭੋਰਾ ਪਾ ਮਦਾਰੀ।
ਕੀ ਹੋਇਆ ਜੇ ਦੁੱਧ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਤੂੰ ਸਾਨੂੰ ਕਹਿ ਲੱਸੀ ਪੀ ਲਓ,
ਖੰਡ ਮਹਿੰਗੀ ਹੈ ਤੂੰ ਕਹਿ ਦੇਵੀਂ ਫਿੱਕੀ ਪੀਵੋ ਚਾਹ ਮਦਾਰੀ।
ਖੂਨ ਤਾਂ ਸਾਡਾ ਚੂਸ ਲਿਆ ਤੂੰ, ਹੁਣ ਖੂਨਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਕਹਿਣੈ,
ਸਾਰਾ ਹੀ ਤਨ ਦਾਨ ਹੈ ਸਾਡਾ, ਬੱਸ ਆ ਕੇ ਲੈ ਜਾਹ ਮਦਾਰੀ।
ਚਿੱਟੀ, ਕਾਲੇ, ਨੀਲੇ ਮੋਰ, ਲਾਲ, ਕੇਸਰੀ ਕਿੰਨੇ ਰੰਗ ਹੋਰ,
ਢਿੱਲੋਂ ਤੇਰੀ ਕਲਾ ਦੇ ਅਸ਼ਕੇ, ਵਾਹ ਮਦਾਰੀ ਵਾਹ ਮਦਾਰੀ।

ਗਜ਼ਲ-7
ਘਰ ਤੋਂ ਨਿਕਲਣ ਵੇਲੇ ਮੈਨੂੰ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਇਹ ਕਿਉਂ,
ਬੱਸ ਇੱਕ ਮੈਂ ਹੀ ਹਾਂ ਮੁਕੰਮਲ ਬਾਕੀ ਸਭ ਅਧੂਰੇ ਫਿਰਦੇ ਨੇ ਜਿਉਂ।
ਤਨਹਾਈ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਇਕੱਲਾ ਮਹਿਫਿਲ ਖੁਦ ਸਜਾ ਲੈਂਦਾ ਹਾਂ,
ਮੇਰੇ ਮਨ ਦੇ ਚਮਨ 'ਚ ਪੰਛੀ ਹਰ ਵੇਲੇ ਕਰਦੇ ਚਿਉਂ ਚਿਉਂ।
ਮੈਂ ਉਹ ਬਿਰਖ ਹਾਂ ਜਿਸ 'ਚੋਂ ਹਰ ਕੋਈ ਹਵਾ ਦੇ ਵਾਂਗੂੰ ਲੰਘ ਜਾਵੇ,
ਤੂੰ ਆਇਓ ਤਾਂ ਖੁਸ਼ੀ ਨਾ, ਨਹੀਂ ਉਦਾਸੀ ਜੇਕਰ ਉੱਠ ਚੱਲਿਓ।
ਹਰ ਵੇਲੇ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਭਰਿਆ ਭਰਿਆ ਹੀ ਤੱਕਦਾ ਹਾਂ,
Ñਲੋਕੀ ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ ਮਗਰੂਰੀ ਮੈਂ ਕਹਿੰਦਾ ਹਾਂ ਇਹ ਹੈ ਮੇਰੀ ਹਉਂ।
ਮੈਂ ਸਰੀਰਦਾਨੀ ਪਿੰਡ ਦੇ ਸਿਵਿਆਂ ਦੇ ਗੇਟ 'ਤੇ ਲਿਖ ਆਇਆ,
ਇਸ ਸ਼ਮਸ਼ਾਨ ਦਾ ਵਾਸੀ ਮਰ ਕੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ ਅਮਰਜੀਤ ਸਿਹੁੰ।

ਗਜ਼ਲ-8
ਕੁਝ ਚਿਰ ਮਨ ਪਰਚਾ ਕੇ ਆਪਣਾ ਤੇ ਦਿਲਲਗੀਆਂ ਕਰਕੇ,
ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਤੁਰ ਜਾਣਾ ਹੈ ਸਾਡੀ ਤਲੀ 'ਤੇ ਅੱਥਰੂ ਧਰ ਕੇ।
ਅਸੀਂ ਕੁਠਾਲੀ ਬਿਰਹੋ ਦੀ ਵਿੱਚ ਤਿਲ ਤਿਲ ਕਰਕੇ ਮੋਏ,
ਫੇਰ ਬਣੇ ਹਾਂ ਯਾਰਾ ਕੁੰਦਨ ਸੇਕ ਗਮਾਂ ਦਾ ਜ਼ਰਕੇ।
ਸਾਡੀਆਂ ਹੀ ਆਵਾਰਾ ਸੋਚਾਂ ਅਜੇ ਨਾ ਵਾਪਸ ਮੁੜੀਆਂ,
ਆਹਲਣਿਆਂ ਵਿੱਚ ਆ ਗਏ ਪੰਛੀ, ਪਸ਼ੂ ਵੀ ਆ ਗਏ ਚਰਕੇ।
ਸਭ ਕੁਝ ਤਾਂ ਹੈ ਫਿਰ ਵੀ ਕਿਉਂ ਇਹ ਭਟਕ ਰਹੀਆਂ ਨ ਨਜ਼ਰਾਂ,
Ðਰੋਜ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ ਕਿਉਂ ਅਸੀਂ ਕੁਵੇਲਾ ਕਰਕੇ।
ਕਈ ਕਿਸ਼ਤੀਆਂ ਤਾਈਂ ਵੀ ਨਾ ਮਿਲਦਾ ਕਦੇ ਕਿਨਾਰਾ,
ਕੱਚੇ ਘੜੇ ਕਈ ਜਿੱਤ ਜਾਂਦੇ ਨੇ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਖਰ ਕੇ।
ਅਸੀਂ ਪਿਘਲ ਕ ਦਰਿਆ ਬਨਣੈ, ਇੱਕ ਦਿਨ ਬੇੜੀ ਖਾਤਰ,
ਕੀ ਹੋਇਆ ਜੇ ਅੱਜ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰ ਬਣੇ ਪਏ ਹਾਂ ਠਰ ਕੇ।
ਢਿੱਲੋਂ ਤੂੰ ਨਹੀਂ ਆਉਣਾ ਫਿਰ ਵੀ ਇੱਕ ਉਡੀਕ ਜਿਹੀ ਹੈ,
ਬੈਠੇ ਹੋਏ ਹਾਂ ਰਾਹ ਤੇਰੇ ਵਿੱਚ ਮੁੱਦਤ ਤੋਂ ਨੈਣੀ ਹੰਝੂ ਭਰ ਕੇ।

ਜਾਣੀ ਹੈ ਪੱਤਝੜਾਂ ਦੀ ਰੁੱਤ ਆਉਣੀ ਬਹਾਰ ਹੋਰ,
ਜਿੰਦਗੀ ਪਿਆਸੀ ਹੈ ਬੜੀ ਮੰਗਦੀ ਪਿਆਰ ਹੋਰ।
ਹੁਣ ਤੱਕ ਕਮਾਈਆਂ ਯਾਰੀਆਂ ਦੇਖੀ ਨਾ ਬੈਠੀ ਤੋੜ,
ਉਮਰਾਂ ਦੇ ਇਸ ਮੁਕਾਮ ਤੇ ਬਨਣੇ ਨਹੀਂ ਯਾਰ ਹੋਰ।
ਜਿੰਨੇ ਕੁ ਬੀਜ ਸਕਦੇ ਸੀ ਬੀਜੇ ਨੇ ਫੁੱਲ ਅਸਾਂ,
ਭਾਵੇਂ ਖਿਲਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਰਾਹਾਂ 'ਚ ਖਾਰ ਹੋਰ।
ਜਿਉਂ ਜਿਉਂ ਇਕੱਠਾ ਗਿਆਨ ਦਾ ਭੰਡਾਰ ਕਰ ਰਿਹਾਂ,
Îਮੱਥੇ 'ਚ ਵੱਧਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੋਚਾਂ ਦਾ ਭਾਰ ਹੋਰ।
ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਸੀ ਚਾਰ ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਰੱਜ ਰੱਜ ਕੇ ਮਾਣ ਲਈ,
ਆ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰੀਏ ਫੇਰ ਤੋਂ ਦਿਨ ਹਾਲੇ ਚਾਰ ਹੋਰ।
ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਧਰਮ ਗੁਰੂ ਜੀ, ਨੇਤਾ ਤੇ ਅਫਸਰ ਲੋਕ,
ਧੰਦੇ ਚਲਾਉਂਦੇ ਹੋਰ ਨੇ ਕਰਦੇ ਵਿਉਪਾਰ ਹੋਰ।
ਇੱਥੇ ਤਾਂ ਸਾਲਮ ਸ਼ਹਿਰ ਹੀ ਵਿਕਾਊ ਹੈ ਫਿਰ ਰਿਹਾ,
ਛੱਡ ਢਿੱਲੋਂ ਇਸ ਮੰਡੀ ਨੂੰ ਵੀ ਲੱਭੀਏ ਬਾਜ਼ਾਰ ਹੋਰ।

ਗ਼ਜ਼ਲ/ਅਮਰਜੀਤ ਢਿੱਲੋਂ

ਨਦੀਆਂ ਚੋਂ ਪਾਣੀ ਸਾਗਰ ਵਿਚ ਆਇਆ ਤੇ ਫਿਰ ਉੱਡ ਗਿਆ।
ਬਰਫ
ਵੀ ਬਣਿਆ ਤੇ ਧੁਪ ਨੇ ਪਿਘਲਾਇਆ ਤੇ ਫਿਰ ਉੱਡ ਗਿਆ।

ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਹੀ ਮੇਰਾ
ਪਰਛਾਵਾਂ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਰਿਹਾ, ਪਰ
ਜਦ ਸੂਰਜ ਡੁੱਬਿਆ ਤਾਂ ਉਹ ਘਬਰਾਇਆ ਤੇ ਫਿਰ ਉੱਡ
ਗਿਆ।

ਮਾਨਵ ਦੀ ਫਿਤਰਤ ਹੈ ਮੁੱਢ ਤੋਂ ਲਾਵੇ ਉੱਚੇ ਉੱਚੇ ਢੇਰ
ਸਾਰੀ ਉਮਰ
ਕਰੀ ਇਸ 'ਕੱਠੀ ਮਾਇਆ ਤੇ ਫਿਰ ਉੱਡ ਗਿਆ।

ਮੋਹ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਗਰਜ਼ਾਂ ਹੇਠਾਂ ਦਬ ਗਏ
ਕਿਉਂ ਐ! ਮੇਰੇ ਦਿਲ
ਨੀਰ ਮੇਰੇ ਨੈਣਾਂ ਵਿਚ ਇਕ ਪਲ ਆਇਆ ਤੇ ਫਿਰ ਉੱਡ ਗਿਆ।

ਬੱਚਿਆਂ
ਵਰਗਾ ਨਿਰਛਲ ਹਾਸਾ, ਵੇਖਣ ਲਈ ਹੈ ਮਨ ਪਿਆਸਾ
ਏਸ ਤਰਾਂ ਦਾ ਬੰਦਾ ਕਦੇ ਥਿਆਇਆ ਤੇ
ਫਿਰ ਉੱਡ ਗਿਆ।

ਜਗ ਰਚਨਾ ਇਹ ਸੱਚ ਹੈ, ਕਿਧਰੇ ਹੋਰ ਨਹੀਂ ਦੁਨੀਆਂ ਕੋਈ
ਘੁੱਗੀਆਂ
ਦੇ ਜੋੜੇ ਨੇ ਇਹ ਸਮਝਾਇਆ ਤੇ ਫਿਰ ਉੱਡ ਗਿਆ।

ਜਦੋਂ ਪਰਿੰਦੇ ਨੂੰ ਮੈਂ ਪੁੱਛਿਆ,
ਆਖਿਰ ਕੀ ਹੈ ਇਹ ਜੀਵਨ ?
ਕੁਝ ਪਲ ਰੁੱਖ ਤੇ ਬੈਠਾ ਤੇ ਚਹਿਚਹਾਇਆ ਤੇ ਫਿਰ ਉੱਡ ਗਿਆ।

Friday, July 9, 2010

ਮੁਕਤੀ ਦੀ ਇੱਛਾ ਨਹੀਂ

ਮੁਕਤੀ ਦੀ ਇੱਛਾ ਨਹੀਂ ਆਵਾਗਵਣ ਦੀ ਲਾਲਸਾ ਹੈ,
ਮੇਰੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਯੁਗਾ ਯੁਗੰਤਰ ਤੱਕ ਭ੍ਰਮਣ ਦੀ ਲਾਲਸਾ ਹੈ।
ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸਦਾ ਲਈ ਮਿੱਟ ਜਾਵੇ ਮੇਰਾ ਇਹ ਵਜ਼ੂਦ
ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਖਾਤਰ ਐਪਰ ਮਰ ਮਿਟਣ ਦੀ ਲਾਲਸਾ ਹੈ।
ਮੌਤ ਤਾਈਂ ਯਾਦ ਰੱਖਣਾ ਆਖਦੇ ਅਹਿਮਕ ਸਦਾ ਨੇ,
ਸਾਡੀ ਤਾਂ ਜੀਵਨ ਦੇ ਖੁਸ਼ ਰੰਗ ਹੀ ਚੁਨਣ ਦੀ ਲਾਲਸਾ ਹੈ।
ਸਤਰੰਗੀ ਪੀਂਘ ਬਣ ਚੜ• ਜਾਣ ਜੋ ਅਸਮਾਨ ਉੱਤੇ,
ਖਾਬ ਮਨ ਵਿੱਚ ਇਸ ਤਰ•ਾਂ ਦੇ ਹੀ ਬੁਨਣ ਦੀ ਲਾਲਸਾ ਹੈ।
ਦੇਖਕੇ ਅਣ ਡਿੱਠ ਕਰਨਾ ਆਪਣੀ ਫਿਤਰਤ ਨਹੀਂ ਹੈ,
ਸਾਡੀ ਤਾਂ ਇਸ ਜੱਗ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਤੇ ਸੁਣਨ ਦੀ ਲਾਲਸਾ ਹੈ।
ਪੱਥਰਾਂ ਦੀ ਬੰਦਗੀ ਲਈ ਕਹਿ ਰਹੇ ਰਹਿਨੁਮਾਂ ਅਸਾਡੇ
ਮੇਰੇ ਮਨ ਦੀ ਰੂਹ ਵਿੱਚ ਮਹਿਕਣ ਖਿੜਣ ਦੀ ਲਾਲਸਾ ਹੈ।
ਜੋਤ ਮੇਰੀ ਨਾ ਰਲੇਗੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹੋਰ ਜੋਤ ਵਿੱਚ,
ਮੇਰੇ ਮਨ ਦੇ ਬੀਜ ਵਿੱਚ ਨਿੱਤ ਨਿੱਤ ਉੱਗਣ ਦੀ ਲਾਲਸਾ ਹੈ।
ਜਿਸ ਨੂੰ ਸੁਣ ਕੇ ਸਭ ਸਰੋਤੇ ਦਾਦ ਦੇਣ ਤਹਿ ਦਿਲੋਂ,
ਢਿੱਲੋਂ ਏਦਾਂ ਦੀ ਗ਼ਜ਼ਲ ਚਿਰ ਤੋਂ ਲਿਖਣ ਦੀ ਲਾਲਸਾ ਹੈ।
2
ਲÑੱਖਾਂ ਹੀ ਆਕਾਰ ਬਣਾ ਕੇ ਫਿਰ ਉਸ ਨੂੰ ਨਿਰਆਕਾਰ ਕਹੇ,
ਭਗਤ ਜਨਾਂ ਦੀ ਇਸ ਮਾਇਆ ਦਾ ਕਿੰਜ ਕੋਈ ਵਿਸਥਾਰ ਕਹੇ।
ਆਪਣਾ ਆਪਣਾ ਮਾਲ ਸਜਾ ਕੇ ਸਭ ਬਾਜ਼ਾਰ 'ਚ ਆ ਬੈਠੇ,
ਕੋਈ ਇਹ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਰੀ ਆਖੇ ਅਤੇ ਕੋਈ ਕਾਰੋਬਾਰ ਕਹੇ।
ਇੱਕ ਬੰਦੇ ਵਿੱਚ ਵੀਹ ਵੀਹ ਬੰਦੇ, ਕਈ ਜਨੌਰ, ਦਰਿੰਦੇ ਵੀ,
ਪਰ ਬੰਦਾ ਮਾਸੂਮ ਪਾਰਿੰਦਿਆਂ ਨੂੰ ਹੀ ਸਦਾ ਖੂੰਖਾਰ ਕਹੇ।
ਸਾਰੀ ਰਾਤ ਖਿਆਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਚੰਨ ਚਾਨਣੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ,
ਚਾਹ ਦੇ ਕੱਪ ਵਿੱਚ ਡੁੱਬ ਚੱਲੀ ਹਾਂ, ਤੜਕੇ ਉੱਠਣ ਸਾਰ ਕਹੇ।
ਮÎੇਰੇ ਵੀ ਅੱਖਾਂ ਤੇ ਕੰਨ ਨੇ ਤੱਕਦੀ ਵੀ ਸੁਣਦੀ ਵੀ ਹਾਂ,
ਹਰ ਪਲ ਮੈਨੂੰ ਮੇਰੇ ਘਰ ਦੀ ਹਰ ਇੱਕ ਹੀ ਦੀਵਾਰ ਕਹੇ।
ਰÐੋਜ਼ਾਨਾ ਹੀ ਬਿਖਰੇ ਤੱਕਦਾ ਹਾਂ ਮੈਂ ਖੰਭ ਸੁਪਨਿਆਂ ਦੇ,
ਪਰ ਨਹੀਂ ਕੋਈ ਆਲ•ਣਾ ਸੜਿਆ, ਇੱਥੋਂ ਦਾ ਅਖਬਾਰ ਕਹੇ।
ਇਸ਼ਕ ਵਿਸ਼ਕ ਤੇ ਦਿਲ ਟੁੱਟੇ ਦੀ ਖਤਮ ਕਹਾਣੀ ਕਰ ਹੁਣ ਯਾਰ,
ਕਿਹੜਾ ਇੱਕੋ ਗੱਲ ਨੂੰ ਇੱਥੇ ਰੋਜ਼ ਹੀ ਵਾਰੋ ਵਾਰ ਕਹੇ।
ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਹੁਣ ਤਾਂ ਚੱਲਦੇ ਫਿਰਦੇ ਨਾਕੇ ਬਣ ਗਈ ਹੈ,
ਮੇਰੀ ਕਵਿਤਾ ਇੱਕ ਮੁੱਦਤ ਤੋਂ ਮੇਰੇ ਤੇ ਫਿਟਕਾਰ ਕਹੇ।
ਹੋ ਚੱਲੇ ਨੇ ਵੀਹ ਸਾਲ ਖਬਰਾਂ ਨਾਲ ਮੱਥਾ ਮਾਰਦਿਆਂ
ਢਿੱਲੋਂ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਹੀ ਖੁਦ ਨੂੰ ਕਿਹੜਾ ਪੱਤਰਕਾਰ ਕਹੇ।
3
ਕੋਈ ਫਰਕ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ ਰਾਜਾ ਕੌਣ ਹੈ।
ਜਨਤਾ ਤਾਂ ਗੂੰਗੀ ਬਹਿਰੀ ਤੇ ਮੌਨ ਹੈ।
ਰਾਜਾ ਹੋਵੇ ਰਾਵਣ ਬੇਸ਼ੱਕ ਰਾਮ ਹੋਵੇ,
ਜਨਤਾ ਤਾਂ ਸੀਤਾ ਹੈ ਬੱਸ ਬਦਨਾਮ ਹੋਵੇ।
ਜਬਰਦਸਤੀ ਰਾਵਣ ਉਹਨੂੰ ਉਧਾਲੇਗਾ,
ਰਾਮ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਲੈ ਵੀ ਘਰੋਂ ਨਿਕਾਲੇਗਾ।
ਪਰਜਾ ਤਾਂ ਟੁੱਟੇ ਮੰਜੇ ਦੀ ਦੌਣ ਹੈ,
ਕੋਈ ਫਰਕ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ ਰਾਜਾ ਕੌਣ ਹੈ।

ਰਾਜਾ ਹੋਵੇ ਪਾਂਡਵ ਜਾਂ ਕੌਰਵ ਹੋਵੇ,
ਜਨਤਾ ਦਰੋਪਦੀ ਤਾਈਂ ਨਾ ਗੌਰਵ ਹੋਵੇ।
ਪਾਡਵ ਉਸਨੂੰ ਜੂਏ ਦੇ ਵਿੱਚ ਹਾਰਨਗੇ,
ਕੌਰਵ ਚੀਰ ਹਰਨ ਕਰਕੇ ਹੀ ਸਾਰਨਗੇ।
ਜਨਤਾ ਤਾਂ ਘੱਗਰੇ ਦੀ ਬੋਦੀ ਲੌਣ ਹੈ,
ਕੋਈ ਫਰਕ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ ਰਾਜਾ ਕੌਣ ਹੈ।

ਰਾਜਾ ਕੋਈ ਮੁਸਲਮਾਨ ਜਾਂ ਹਿੰਦੂ ਹੈ,
ਜਨਤਾ ਤਾਂ ਬੱਸ ਲਾਸ਼ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਬਿੰਦੂ ਹੈ।
ਮÎੁਸਲਮਾਨ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਦਫਨਾ ਦੇਵੇਗਾ,
ਹਿੰਦੂ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਅੱਗ ਵਿੱਚ ਪਾ ਦੇਵੇਗਾ।
Ñਲੋਕੀਂ ਤਾਂ ਬੱਸ ਜਿਉਂ ਕੀੜਿਆਂ ਦਾ ਭੌਣ ਹੈ,
ਕੋਈ ਫਰਕ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ ਰਾਜਾ ਕੌਣ ਹੈ।

ਲੋਕਰਾਜ ਵਿੱਚ ਰਾਜੇ ਸਭ ਵਜੀਰ ਬਣੇ,
ਐਮ.ਪੀ., ਐਮ.ਐਲ.ਏ. ਨੇ ਸਭ ਅਮੀਰ ਬਣੇ।
Ñਲੋਕੀਂ ਬਣ ਗਏ ਵੋਟਰ ਡਾਹਢੇ ਸਾਊ ਐ,
Îਮੱਤਦਾਨ ਵਿੱਚ ਸਭ ਦੀ ਮੱਤ ਵਿਕਾਊ ਹੈ।
ਨੇਤਾ ਵੋਟ ਖਰੀਦਣ ਬਣ ਦੇ ਡੌਣ ਹੈ,
ਕੋਈ ਫਰਕ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ ਰਾਜਾ ਕੌਣ ਹੈ।

Wednesday, July 7, 2010

ਗਜ਼ਲ-6

ਬਿਨਾਂ ਮੁਲੰਮਾ ਚਾੜ•ੇ ਹੁੰਦੀ ਆਪਣੀ ਤਾਂ ਗੱਲ ਹੁੰਦੀ ਖਰੀ ਖਰੀ ਹੈ
ਅੱਜ ਬੰਦੇ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਯਾਰੋ, ਸਹਿਮੀ ਸਹਿਮੀ ਡਰੀ ਡਰੀ ਹੈ।
ਬਹੁਤੇ ਬੰਦੇ ਇੱਥੇ ਟੰਗੀਆਂ ਲਾਲ ਬਾਲਟੀਆਂ ਜਿਹੇ ਹੁੰਦੇ ਨੇ,
ਜਿਨ•ਾਂ ਉੱਤੇ ਅੱਗ ਲਿਖਿਆ ਤੇ ਅੰਦਰ ਹੁੰਦੀ ਰੇਤ ਭਰੀ ਹੈ।
ਧਰਤੀ ਦੇ ਇਸ ਉੱਤਮ ਜੀਵ ਨੇ, ਹੈ ਅਰਾਮ ਦੀ ਭਾਲ ਦੇ ਅੰਦਰ,
ਆਪਣੀ ਇਹ ਸਾਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਹੀ ਪਲ ਪਲ ਬੇਅਰਾਮ ਕਰੀ ਹੈ।
ਜਿਹੜੇ ਕਿਸੇ ਦੀ ਕਦਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ, ਰਹਿੰਦੇ ਸਦਾ ਗੁਮਾਨ 'ਚ ਆਪਣੇ,
ਉਹ ਹੀ ਅਕਸਰ ਕਹਿੰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ, ਦੁਨੀਆਂ ਕਿੰਨੀ ਬੇ-ਕਦਰੀ ਹੈ।
ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਰੀਂਗਦੇ ਕੀੜੇ ਵੀ ਸਾਹ ਲੈਂਦੇ ਅਤੇ ਜਿਉਂਦੇ ਨੇ,
ਅਸੀਂ ਵੀ ਉਹੀਓ ਹੋ ਗਏ ਮਨ 'ਚੋਂ ਜਦ ਉੱਡਣ ਦੀ ਰੀਝ ਮਰੀ ਹੈ।
ਮੋਹ, ਮਮਤਾ ਤੇ ਪਿਆਰ ਮੁਹੱਬਤ ਵਰਗੇ ਕੂਲੇ ਲਫਜ਼ ਤਾਂ ਅੱਜ ਕੱਲ•,
ਸ਼ਬਦਕੋਸ਼ ਵਿੱਚ ਸਿੰਮਟ ਕੇ ਰਹਿ ਗਏ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਡਿਕਸ਼ਨਰੀ ਹੈ।
ਰਿਸ਼ਤੇ ਨਾਤੇ ਸਭ ਸਵਾਰਥ ਦੀ ਧੂੜ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਦੱਬ ਕੇ ਰਹਿ ਗਏ,
ਅਜਨਬੀ ਬਣ ਜਾਵਣ ਤੀਕਰ ਦੀ ਪੀੜਾ ਇਹ ਖੁਦ ਮੈਂ ਜਰੀ ਹੈ।
ਢਿੱਲੋਂ ਇਸ਼ਕ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹੁੰਦਾ ਖਲਲ ਦਿਮਾਗ ਦਾ ਹੀ ਹੈ ਕੇਵਲ,
ਮੈਂ ਇਸ ਨੂੰ ਦਿਲਲੱਗੀ ਹਾਂ ਕਹਿੰਦਾ, ਪਰ ਤੂੰ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈਂ ਦਿਲਬਰੀ ਹੈ।
ਗਜ਼ਲ-2
ਲੋਭ, ਲਾਲਸਾ ਅਤੇ ਲੜਾਕੂ ਚਾਹਵਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਵੱਸਦਾ ਹੈ।
ਲਗਦੈ ਬੰਦਾ ਅਜੇ ਵੀ ਜਿਵੇਂ ਗੁਫਾਵਾ ਦੇ ਵਿੱਚ ਵਸਦਾ ਹੈ।
ਪੈਸੇ ਦੀ ਹੀ ਅੰਨ•ੀ ਦੌੜ 'ਚ ਲੱਗਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹਰ ਵੇਲੇ,
ਹਾਸਾ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਹੁਣ ਕਿਹੜੇ ਥਾਵਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਵੱਸਦਾ ਹੈ।
ਇੱਕ ਦਿਨ ਮੇਰੀਆਂ ਬਾਹਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਬੁੱਕਲ ਦਾ ਸੱਪ ਬਣ ਬੈਠਾ,
ਜੋ ਕਦੇ ਲੱਗਦਾ ਸੀ ਮੈਨੂੰ ਬਾਹਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਵੱਸਦਾ ਹੈ।
ਕਲਾਕਾਰ ਜਦੋਂ ਸਿਆਸੀ 'ਖਾੜੇ ਦੇ ਵਿੱਚ ਕੁੱਦ ਪੈਂਦਾ,
Ñਲੋਕੀ ਸਮਝਣ ਲੱਗਦੇ ਹੰਸ ਵੀ ਕਾਵਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਵੱਸਦਾ ਹੈ।
ਐਵੇਂ ਲੋਕੀ ਟੱਲ ਖੜਕਾ ਕੇ ਮੰਦਰਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਭਾਲ ਰਹੇ,
Ðਰੱਬ ਤਾਂ ਯਾਰੋ ਆਪਣੇ ਪਿਓ ਤੇ ਮਾਵਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਵੱਸਦਾ ਹੈ।
ਉਹੀਓ ਸੁਪਨਾ ਬਣ ਕੇ ਰਾਤੀਂ ਸਾਡੇ ਤਾਈਂ ਛੱਲ ਜਾਂਦਾ,
ਜੋ ਸੰਕਲਪ ਅਸਾਡੇ ਮਨ ਇਸ਼ਾਵਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਵੱਸਦਾ ਹੈ।
ਮਜਹਬ, ਸਿਆਸਤ ਨੇ ਉਨ•ਾਂ ਨੂੰ ਢਾਈ ਢਾਈ ਕਰ ਦਿੱਤਾ,
ਉਂਜ ਪੰਜਾਬੀ ਮਨ ਤਾਂ ਪੰਜ ਦਰਿਆਵਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਵੱਸਦਾ ਹੈ।
ਢਿੱਲੋਂ ਰਾਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕਹਾਣੀਆਂ ਇੰਜ ਬਖੇਰੀ ਚੱਲ ਪਿੱਛੋਂ,
Ñਲੋਕੀ ਤੈਨੂੰ ਸਮਝਣ ਸਾਡੀਆਂ ਰਾਹਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਵੱਸਦਾ ਹੈ।

ਏਦਾਂ ਹੰਢਾਏ ਦੌਰ ਕਈ ਮੇਰੀ ਪਿਆਸ ਨੇ,
ਪਾਣੀ ਦੀ ਥਾਂ ਰੇਤ ਦੇ ਭਰ ਲਏ ਗਿਲਾਸ ਨੇ।
ਤੇਰੇ ਬਿਨਾਂ ਵੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਇਹ ਗੁਜ਼ਰਦੀ ਹੈ ਰੋਜ,
ਤੇਰੇ ਬਿਨਾਂ ਪਰ ਮੇਰੀਆਂ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਉਦਾਸ ਨੇ।
ਖਾਮੋਸ਼ ਦੀਵਾਰਾਂ, ਸੰਨਾਟੇ, ਸੁੰਝ ਰਾਤ ਦੀ
ਅੱਜ ਕੱਲ• ਇਹ ਰਹਿੰਦੇ ਹਰ ਵਕਤ ਹੀ ਮੇਰੇ ਪਾਸ ਨੇ।
ਕਦਰਾਂ ਅਤੇ ਕੀਮਤਾਂ ਨੇ ਕਿਦਾਂ ਬਦਲਿਆਂ ਹੈ ਰੁਖ,
ਬੰਦੇ ਦੀ ਬਣ ਪਹਿਚਾਣ ਗਏ ਉਸ ਦੇ ਲਿਬਾਸ ਨੇ।
ਦੁੱਖ ਦਾਰੂ, ਸੁੱਖ ਰੋਗ ਦਾ ਪਤਾ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਹੈ ਨੀ,
ਢਿੱਲੋਂ ਨੇ ਪੜ•ਦੇ ਲੋਕ ਭਾਵੇਂ ਰੋਜ ਰਹਿਰਾਸ ਨੇ।

ਗਜ਼ਲ
ਘਿਸੀਆਂ ਪਿਟੀਆਂ ਬੋਦੀਆਂ ਰਸਮਾਂ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਵਰਚਾ ਲੈਣਾ ਸੀ,
ਜੇ ਮੱਥੇ ਚਾਨਣ ਨਾ ਉੱਗਦਾ ਮੈਂ ਵੀ ਹਨੇਰ ਹੰਢਾ ਲੈਣਾ ਸੀ।
ਉੱਲੂਆਂ ਵਾਂਗ ਗੁਫਾਵਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਵੀ ਵਕਤ ਬਿਤਾ ਲੈਣਾ ਸੀ,
ਤਾਂਘ ਬਿਨਾਂ ਚਾਨਣ ਦੀ ਖੁਦ ਨੂੰ ਰਾਤਾਂ ਸੰਗ ਪਰਚਾ ਲੈਣਾ ਸੀ।
ਜੇ ਮੈਂ ਕਿਸਮਤਵਾਦੀ ਹੁੰਦਾ ਦੋਸ਼ ਨਛੱਤਰਾਂ ਦੇ ਸਿਰ ਮੜ• ਕੇ,
ਕਿਸੇ ਪਖੰਡੀ ਵਿਹਲੜ ਤਾਈਂ ਆਪਣਾ ਗੁਰੂ ਬਣਾ ਲੈਣਾ ਸੀ।
ਪਾਉਂਦਾ ਬਾਹਰ ਫੇਰੇ ਹੁੰਦਾ, ਜੇ ਸੰਤਾਂ ਦੇ ਡੇਰੇ ਹੁੰਦਾ,
ਝੂਠ ਤੇ ਦੰਭ ਦੀ ਸ਼ਰਨੀ ਪੈ ਕੇ ਉੱਚਾ ਰੁਤਬਾ ਪਾ ਲੈਣਾ ਸੀ।
ਬੰਦ ਪਿੰਜਰੇ ਵਿੱਚ ਬੈਠਾ ਤੋਤਾ, ਚੂਰੀ ਖਾਂਦਾ ਅਕਸਰ ਸੋਚੇ,
ਮੈਨੂੰ ਬਾਹਰ ਉੱਡਦੇ ਨੂੰ ਤਾਂ ਬਾਜਾਂ ਨੇ ਹੀ ਖਾ ਲੈਣਾ ਸੀ।
ਜੇ ਮੈਂ ਜਾਣ ਗਿਆ ਨਾ ਹੁੰਦਾ ਚੰਨ ਮਾਰੂਥਲ ਦੀ ਧਰਤੀ ਹੈ,
ਮੈਂ ਵੀ ਇਸ ਨੂੰ ਮਹਿਬੂਬਾ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਨਾਲ ਮਿਲਾ ਲੈਣਾ ਸੀ।
ਮੇਰੀ ਸੋਚ ਵੀ ਜੇ ਲਾਈ ਲੱਗ ਭੀੜ ਦਾ ਹੀ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਹੁੰਦੀ,
ਕੋਈ ਜਨੂੰਨੀ ਘਿਰਣਾ ਭਰਿਆ ਨਾਹਰਾ ਮੈਂ ਵੀ ਲਾ ਲੈਣਾ ਸੀ।
ਹੱਥੀਂ ਸਿਰਜੇ ਬੁੱਤਾਂ ਅੱਗੇ ਜੇ ਡੰਡਾਉਤ ਮੈਂ ਕਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ,
ਮਨ ਦਾ ਸੋਚਣ ਵਾਲਾ ਹਿੱਸਾ ਆਪਣੇ ਆਪ ਮਿਟਾ ਲੈਣਾ ਸੀ।
ਭੰਗ, ਸ਼ਰਾਬ ਤੇ ਨਾਮ ਖੁਮਾਰੀ ਇੱਕੋ ਹੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਸਾਰੀ,
ਮੈਂ ਵੀ ਖੁਦ ਨੂੰ ਧੋਖਾ ਦੇਣ ਲਈ ਨਾਮ ਸ਼ਬਦ ਅਪਣਾ ਲੈਣਾ ਸੀ।
ਜੇ ਬਿਮਾਰ ਜਿਹੇ ਕਵੀਆਂ ਦੀ ਸੰਗਤ ਵਿੱਚੋਂ ਬਾਹਰ ਨਾ ਆਉਂਦਾ,
ਦਰਦੇ ਦਿਲ ਦਾ ਧੋਖਾ ਸਿਰਜ ਕੇ ਝੂਠਾ ਗੀਤ ਹੀ ਗਾ ਲੈਣਾ ਸੀ।
ਮੈਂ ਪਾਖੰਡੀ ਬਾਬਾ ਹੁੰਦਾ ਜਾਂ ਕੋਈ ਨੇਤਾ ਡਾਹਢਾ ਹੁੰਦਾ,
ਸਭ ਕੁਝ ਹਾਸਲ ਹੁੰਦਾ ਐਪਰ ਮੈਂ ਸਵੈਮਾਣ ਗੁਆ ਲੈਣਾ ਸੀ।
ਜੇ ਕਵਿਤਾ ਵਿੱਚ ਪਰਿਕਲਪਨਾ, ਮਨੋਰੋਗ ਤੇ ਝੂਠ ਨਾ ਹੁੰਦਾ,
ਢਿੱਲੋਂ ਕਵੀਆਂ ਨੇ ਵੀ ਇਹ ਨਰੋਆ ਸਮਾਜ ਬਣਾ ਲੈਣਾ ਸੀ।

ਗ਼ਜ਼ਲ
ਉੱਲੂਆਂ ਵਾਂਗ ਗੁਫਵਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ, ਮੈਂ ਵੀ ਇੰਜ ਹੀ ਜੀਅ ਲੈਣਾ ਸੀ,
ਜੇ ਚਾਨਣ ਦੀ ਤਾਂਘ ਨਾ ਹੁੰਦੀ, ਮੈਂ ਸੂਰਜ ਤੋਂ ਕੀ ਲੈਣਾ ਸੀ?
ਜੇ ਮੈਂ ਕਿਸਮਤਵਾਦੀ ਹੁੰਦਾ ਦੋਸ਼ ਨਛੱਤਰਾਂ ਦੇ ਸਿਰ ਮੜ• ਕੇ,
ਕਿਸੇ ਪਾਖੰਡੀ, ਵਿਹਲੜ ਦਾ ਚਰਣਾਮਤ ਮੈਂ ਵੀ ਪੀ ਲੈਣਾ ਸੀ।
ਜੇ ਮੈਂ ਜਾਣ ਗਿਆ ਨਾ ਹੁੰਦਾ ਚੰਨ ਮਾਰੂਥਲ ਦੀ ਧਰਤੀ ਹੈ,
ਮਹਿਬੂਬਾ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਵਰਗਾ ਨਾਂਅ ਇਸ ਦਾ ਮੈਂ ਵੀ ਲੈਣਾ ਸੀ।
ਹੱਥੀਂ ਬੁੱਤ ਬਣਾ ਕੇ ਖੁਦ ਮੈਂ ਵੀ ਉਨ•ਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦਾ,
ਭੇਡਾਂ ਵਰਗੀ ਲਾਈ ਲੱਗਤਾ ਦਾ ਜੀਵਨ ਮੈਂ ਜੀ ਲੈਣਾ ਸੀ।
ਭੰਗ, ਸ਼ਰਾਬ ਤੇ ਨਾਮ ਖੁਮਾਰੀ, ਇੱਕੋ ਹੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਸਾਰੀ,
ਮਨ ਨੂੰ ਧੋਖਾ ਦੇਣ ਦੀ ਖਾਤਰ ਇਹਨੀ ਖੂਹੀਂ ਮੈਂ ਪੈਣਾ ਸੀ।
ਬੰਦਾ ਹੱਥੋਂ ਬੰਦੇ ਦੀ ਲੁੱਟ ਦਾ ਹੀ ਨਾਮ ਮੁਨਾਫਾ ਯਾਰੋ,
ਘੱਟ ਤੋਲ ਕੇ ਝੂਠ ਬੋਲ ਕੇ, ਮੈਂ ਵੀ ਮੰਦਰੀਂ ਜਾ ਢਹਿਣਾ ਸੀ।
ਕੁੱਖ 'ਚ ਧੀ ਦਾ ਕਤਲ ਅਤੇ ਲੋਭ 'ਚ ਨੂੰਹ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਕਰਕੇ,
ਫਿਰ ਭੁੱਲਾ ਬਖਸ਼ਾਵਣ ਖਾਤਰ ਦੰਭ ਜਿਹਾ ਰਚ ਹੀ ਲੈਣਾ ਸੀ।
ਇਸ ਧਰਤੀ ਦੀ ਖੂਬਸੂਰਤੀ ਕਿਰਤ ਦੀ ਹੀ ਬਦੌਲਤ ਹੈ ਸਭ,
ਢਿੱਲੋਂ ਧਰਤ ਸੁਹਾਵੀ ਹੋਈ ਕਿਰਤ ਬਣੀ ਜਦ ਵੀ ਗਹਿਣਾ ਸੀ।