ਸੰਤਾਂ, ਰਾਜਨੇਤਾਵਾਂ ਦੀ ਵਿਦਾਇਗੀ

20 ਜਨਵਰੀ 2002 ਨੂੰ ਤਰਕਸ਼ੀਲ ਸੁਸਾਇਟੀ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਬਰਗਾੜੀ ਦੀ ਮੌਤ ਬਲੱਡ ਕੈਂਸਰ ਕਾਰਨ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਆਖਰੀ ਦਮ ਤੱਕ ਆਪਣੇ ਹੋਸ਼ੋ ਹਵਾਸ ਕਾਇਮ ਰੱਖਦਿਆਂ ਆਪਣਾ ਸਰੀਰ ਦਾਨ ਕਰਨ 'ਤੇ ਜੋਰ ਦਿੱਤਾ ਜੋ ਕਿ ਉੱਤਰ ਭਾਰਤ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸਵੈ ਇੱਛਤ ਸਰੀਰਦਾਨੀ ਬਣਿਆ। ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੇ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਸਮਾਗਮ ਦੇ ਮੁੱਖ ਬੁਲਾਰੇ ਰਜਿੰਦਰ ਭਦੌੜ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਚਰਚਾ ਚੱਲਦੀ ਹੈ ਕਿ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਬਚ ਤਾਂ ਸਕਦਾ ਸੀ ਜੇ ਰੱਬ ਨੂੰ ਮੰਨਦਾ ਹੁੰਦਾ। ਉਨ•ਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ 'ਚ ਹਰ ਸਾਲ 10 ਲੱਖ ਲੋਕ ਕੈਂਸਰ ਨਾਲ ਮਰਦੇ ਹਨ। ਜਿਨ•ਾਂ 'ਚ 9 ਲੱਖ 9 ਸੌ 99 ਰੱਬ ਨੂੰ ਮੰਨਣ ਵਾਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਨ•ਾਂ 'ਚ ਅਨੇਕਾਂ ਸੰਤ ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼ ਅਤੇਰਾਜਨੇਤਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਸੰਤ ਤਾਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਰੱਬ ਦਾ ਨਾਮ ਜਪਣ ਵਾਲੇਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਕਿ ਰਾਜਨੇਤਾ ਇਨ•ਾਂ ਸੰਤਾਂ ਰਾਹੀਂ ਅਨੇਕਾਂ ਯੱਗ, ਹਵਨ ਅਤੇ ਪਾਠ ਆਦਿ ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਪੰਡਤ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਉਝ ਤਾਂ ਲੇਖਣੀ ਪਖੋਂ ਨਾਸਤਿਕ ਸਨ ਪਰ ਉਨ•ਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤਯਾਬੀ ਲਈ ਬੜੇ ਪਾਠ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾਵਾਂ ਹੋਈਆਂ। ਮਰਹੂਮ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਮਰਨ ਵੇਲੇ ਦੀ ਆਪਣੀ ਪਿਤਾ ਦੀ ਦੁਖੀ ਹਾਲਤ ਨੂੰ ਸ਼ਬਦਾਂ 'ਚ ਬਿਆਨ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੀ। ਮਹਾਤਮਾਂ ਗਾਂਧੀ ਜੀ ਤਾਂ ਸਨ ਹੀ ਮਹਾਤਮਾ। ਹਰ ਰੋਜ ਮੰਦਰ 'ਚ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕਰਨ ਜਾਂਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਇੱਕ ਦਿਨ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕਰਨ ਜਾਂਦੇ ਹੀ ਗੋਲੀ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਗਏ। ਮੁਹੰਮਦ ਅਲੀ ਜਿਨਾਹ ਸੱਚੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਸਨ ਜੋ ਪੰਜੇ ਵਖਤ ਨਮਾਜ਼ ਪੜ•ਦੇ ਸਨ ਪਰ ਉਹ ਵਿਚਾਰੇ ਕੈਂਸਰ ਕਾਰਨ ਤੜਪ ਤੜਪ ਕੇ ਮਰ ਗਏ।ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲੋਹ ਪੁਰਸ਼ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਸ. ਪ੍ਰਤਾਪ ਸਿੰਘ ਕੈਰੋਂ ਨੂੰ ਕਾਤਿਲ ਦੀ ਗੋਲੀ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਣਾ ਪਿਆ। ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਗਿਆਨੀ ਜੈਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਤਾਂ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਧਾਰਮਿਕ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀ ਦੇ ਸਨ। ਉਨ•ਾਂ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਭਵਨ 'ਚ ਗੁਰੂ ਗੰ੍ਰਥ ਸਾਹਿਬ ਰੱਖਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਬਾਕਾਇਦਾ ਪਾਠ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਪਰ ਉਨ•ਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਵੀ ਕੁਦਰਤੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਗੈਰ ਕੁਦਰਤੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਉਨ•ਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਨੂੰ ਹਾਦਸੇ ਦਾ ਰੂਪ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬਣਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਯੁਧਿਆ ਵਿਖੇ ਸ਼ਿਲਾਨਿਆਸ ਕਰਕੇ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬੇਅੰਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ਵੀ ਬੇਹੱਦ ਧਾਰਮਿਕ ਸਨ। ਪਰ ਸਖਤ ਸੁਰੱਖਿਆ 'ਚ ਹੀ ਦੋਵਾਂ ਦੇ ਪਰਖੱਚੇ ਉੱਡ ਗਏ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਜਿੰਨੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਤਾਂ ਸ਼ਾਇਦ ਕਿਸੇ ਦੀ ਹੋ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਕਦੀ। ਉਹ ਵੀ ਸਾਰੇ ਮੰਦਰਾਂ 'ਚ ਜਾ ਕੇ ਸਿਰ ਨਿਵਾਉਂਦੇ ਸਨ। ਪਰ ਉਨ•ਾਂ ਦਾ ਸਰੀਰ ਵੀ ਬੁਰੀ ਤਰ•ਾਂ ਗੋਲੀਆਂ ਨਾਲ ਭੁੰਨਿਆ ਗਿਆ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਅਤਿਵਾਦ ਦੀ ਭੇਂਟ ਚੜ•ਨ ਵਾਲੇ ਖਜਾਨਾ ਮੰਤਰੀ ਬਲਵੰਤ ਸਿੰਘ, ਭਾਈ ਸ਼ਮਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਕੁੱਕੂ ਆਦਿ ਦੀ ਲਿਸਟ ਤਾਂ ਕਾਫੀ ਲੰਮੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਰੇ ਨੇਤਾ ਹੀ ਆਸਤਿਕ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਖਿਆਲਾਂ ਦੇ ਸਨ। ਹੁਣ ਥੋੜ•ਾ ਜਿਹਾ ਜ਼ਿਕਰ ਉਨ•ਾਂ ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼ਾਂ ਦਾ ਜੋ ਸਵਾਸ ਸਵਾਸ ਸਿਮਰਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਨਾਨਕਸਰ ਕਲੇਰਾਂ ਵਾਲੇ ਸੰਤਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲੋਪੋ ਵਾਲੇ ਸੰਤ ਦਰਬਾਰੀ ਦਾਸ ਅਨੇਕਾਂ ਨਾ-ਮੁਰਾਦ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਰਹੇ ਅਤੇ ਅਖੀਰ ਹਸਪਤਾਲ ਦੀ ਸ਼ਰਨ 'ਚ ਜਾ ਕੇ ਹੀ ਉਨ•ਾਂ ਨੂੰ ਸਵਾਸ ਤਿਆਗਣੇ ਪਏ। ਇਹ ਸੰਤ ਜੋ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ “ਸਰਬ ਰੋਗ ਕਾ ਅਉਖਧ ਨਾਮ” ਭਾਵ ਰੱਬ ਦਾ ਨਾਮ ਹੀ ਸਾਰੇ ਦੁੱਖਾਂ ਦੀ ਦਾਰੂ ਹੈ। ਇਹ ਨਾਮ ਇਨ•ਾਂ ਦੇ ਕਿਸੇ ਕੰਮ ਨਾ ਆਇਆ। ਜਵੱਧੀ ਟਕਸਾਲ ਦੇ ਮੁਖੀ ਸੰਤ ਸੁੱਚਾ ਸਿੰਘ ਦੀ ਉਮਰ ਹੀ ਬਹੁਤ ਥੋੜ•ੀ ਸੀ। ਆਖਰੀ ਸਮੇਂ ਉਨ•ਾਂ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਲੰਮਾ ਸਮਾਂ ਨਾਮ ਜਪਦੇ ਭਾਵ ਤਪੱਸਿਆ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਪਾਣੀ ਨਾ ਪੀਣ ਕਾਰਨ, ਪਾਣੀ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਉਨ•ਾਂ ਦੇ ਗੁਰਦੇ ਫੇਲ• ਹੋ ਗਏ। ਇੱਥੇ ਵੀ ਰੱਬ ਦਾ ਨਾਮ ਉਨ•ਾਂ ਦਾ ਸਹਾਈ ਨਾ ਹੋ ਸਕਿਆ। ਸੁਖਾਨੰਦ ਦੇ ਦਰਵੇਸ਼ ਸੰਤ ਬਾਬਾ ਭਾਗ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨਾਮ ਜਪਦੇ ਤੇ ਜਪਾਉਂਦੇ ਰਹੇ ਪਰ ਕਈ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਰਹੇ। ਪਿਸ਼ਾਬ ਦਾ ਬੰਨ• ਪੈ ਜਾਣ ਕਾਰਨ ਉਨ•ਾਂ ਨੂੰ ਲੁਧਿਆਣੇ ਹਸਪਤਾਲ ਦਾਖਲ ਰਹਿਣਾ ਪਿਆ। ਔਰਤ ਦੇ ਮੱਥੇ ਨਾ ਲੱਗਣ ਵਾਲੇ ਸੰਤਾਂ ਨੂੰ ਨਰਸਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਜ ਕਰਵਾਉਣਾ ਪਿਆ ਅਤੇ ਅਖੀਰ ਬਿਮਾਰੀ ਦੀ ਹਾਲਤ 'ਚ ਹੀ ਚੱਲ ਵੱਸੇ। ਜਦ ਵੀ ਕੋਈ ਸੰਤ ਇਸ ਤਰ•ਾਂ ਚਲਾਣਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਦੇ ਵੱਡੇ ਕਾਫਲੇ ਉਨ•ਾਂ ਦੀ ਮ੍ਰਿਤਕ ਦੇਹ ਨਾਲ ਜਾਂ ਫੁੱਲ ਪਰਵਾਹ ਕਰਨ ਸਮੇਂ ਗੱਡੀਆਂ ਦੀਆਂ ਲੰਮੀਆਂ ਕਤਾਰਾਂ ਬੰਨ• ਕੇ ਚੱਲਦੇ ਹਨ। ਸੰਤਾਂ, ਨੇਤਾਵਾਂ ਦੇ ਇਲਾਜ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਡਾਕਟਰਾਂ, ਜਾਂ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਸਮੇਂ ਕੋਈ ਨੇਤਾ ਹਾਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਸ਼ਾਇਦ ਇਹ ਸਭ ਵੋਟ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦਾ ਗੋਰਖਧੰਦਾ ਹੈ। ਦਸ ਲੱਖ ਪਿੱਛੇ ਜਦ ਇੱਕ ਤਰਕਸ਼ੀਲ ਨਾਸਤਿਕ ਮਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉੱਥੇ ਕੁਝ ਗਿਣਤੀ ਦੇ ਨਾਸਤਿਕ ਹੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਸਤਿਕ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ “ਦੇਖਿਆ ਜੇ ਰੱਬ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਮੰਨਦਾ ਸੀ ਤਾਂ ਹੀ ਮਰਿਆ ਹੈ ਨਾ।